‍نقدي بر «نقد روش محوري برنامه فبك »

برنامه فبك، به عنوان رويكردي نوين در نظام تعليم و تربيت و با هدف پرورش مهارتهاي فكري سطح بالا از دوران كودكي و نوجواني، و تربيت انسانهايي با قدرت قضاوت و داوري بر اساس ملاكها و موازين معتبر شناخته مي شود. از زمان طرح اين رويكرد توسط متيو ليپمن(9191) و همكارانش تاكنون، تحقيقات و تحليل هاي فراواني در جهت تاييد و نقد اين برنامه صورت گرفته است كه هريك به نوعي سبب تقويت يا اصلاح بنيان ها و رويه هاي اين رويكرد در نظام تعليم و تربيت شده اند. برنامه فبك، مجالي براي گفت وشنود بر مبناي تفكر نقاد، خلاق، مراقبتي و مشاركتي در بين دانش آموزان فراهم ميسازد كه سبب خوداصلاحي در آراء و انديشه هاي آنان مي شود؛ لحاظ چنين مجالي براي رشد و اصلاح اين رويكرد نيز از طريق بررسي و ارزيابي نقدها و نقطهنظر ها و گفتگوي ميان ناقدان و مدافعان ميسر مي گردد. سوالي كه اين مقاله به آن مي پردازد برگرفته از يكي از نقدهاي وارد به اين برنامه خصوصاً در ايران است: آيا فبك برنامهاي تربيتي محدود به «روش محوري» و عدم توجه به «محتوا» ميباشد؟ پيشفرضي كه محقق را به سمت تأمل روي اين نقد سوق ميدهد كوشش وافر مبدعان برنامه و پيشگامان پسين او در موسسه پيشبرد فلسفه براي كودكان، درخصوص نگارش مجموعه داستانهايي با مضامين فلسفي بعنوان برنامه درسي دقيق ومنسجم و همچنين محتواي تخصصي و آزاد براي استفاده در رويهاي تربيتي به نام «حلقۀ كندوكاو فلسفي»، بود. روش مطالعه در اين جستار روش توصيفي و تحليلي است، كه با مطالعه و تحليل آثار ليپمن و ساير پيشگامان حوزه فبك، و خصوصاً با استعانت از كتاب ناتاشا(9119) كه به نوعي پاسخ مبدع برنامه به نقدهاي مطرح شده در زمان حيات وي مي باشد، است. تأملات محقق روي اين آثار، حاكي از اثبات جامعيت اين برنامه در حوزه تعليم و تربيت ،به عنوان رويكردي است كه در عين برخورداري از روش خاص، از اهميت تدارك محتواي فلسفي جهت بهبود مهارتهاي فكري نيز غافل نمي باشد.