مطالعه اي در باب جايگاه و ضرورت آزادي در معرفت شناسي نزد هگل

A Study of the Position and Necessity of Freedom in Hegel’s Epistemology

اساساً در متن و كانون نظام فلسفي هگل، فلسفه روح او قرار دارد. هگل در پديدارشناسي روح، تلاش كرده است تا حركت روح و سرمنزل‌هاي آن در تاريخ را مورد واكاوي قرار دهد. از منظر هگل، تاريخ جهان، تاريخ حركت روح به سمت عقلاني شدن است. در واقع حركت روح در تاريخ حركتي خردگرايانه و عقلاني است و در هر منزل از تاريخ ما شاهد تعامل روح با تاريخ واقعي و عيني از يك سو و تاريخ فردي و آزادي فرد از سوي ديگر هستيم. تعامل اين دو، سرانجام در روح مطلق كه همان آزادي است، تحقق مي‌يابد. بنابراين مي‌توان صورت‌بندي حقيقي روح مطلق را در تاريخ مشاهده كرد. روح مطلق از نظر هگل، منزلگاهي است كه همه حقايق ازلي تاريخي در آن به شكوفايي و تحقق غايي خود مي‌رسند. به عبارت ديگر، روح مطلق، همان پرنده‌اي است كه آزادانه بر دشت‌ها و تپه‌هاي تاريخ پرواز مي‌كند. در فلسفه هگل، روح مطلق بدون آزادي امكان تحققِ ذات حقيقي‌اش را از دست خواهد داد. در واقع آزادي عنصر حياتي و قوام‌بخش فلسفه روح هگل است. بي‌گمان در فلسفه هگل، همه امور، نسبتي با آزادي در مقام پديداركننده روح مطلق در ديالكتيك تاريخ دارند. بنابراين در تحقيق حاضر كه بر اساس روش توصيفي-تحليلي صورت گرفته است، ضمن تلاش براي تشريح فلسفه روح هگل، به ويژه روح فردي، عيني و مطلق، به جايگاه و ضرورت آزادي در فلسفه روح هگل اشاره خواهد شد.

The Hegel‘s philosophy of spirit is in the context and center of his philosophical system. Hegel, in spirit phenomenology, has attempted to investigate the spirit motion and its destinations within the history. According to Hegel, the world history is the history of spirit motion towards the rationalization. The spirit motion in the history is a rational and intellectual and we observe, in each part of history, the interaction of spirit with the real and objective history in the one hand and the individual history and freedom in the other hand. The interaction of these aspects is finally realized in the absolute spirit that is the freedom. Therefore, the real formation of the absolute spirit can be observed in the history. Hegel believes that the absolute spirit is a place in which all the eternal and historical facts achieve their final realization and prosperity. The absolute spirit is like a bird which flies freely over the plains and hills of the history. In Hegel’s philosophy, the absolute spirit loses the possibility to realize its real essence without freedom. Indeed, freedom is the critical and consolidating element of Hegel’s philosophy of spirit. Undoubtedly, in Hegel’s philosophy, all affairs have the relationship with freedom as the creator of the absolute spirit in historical dialectic. Therefore, in this descriptive research, in addition to attempt for describing the Hegel’s philosophy of spirit, especially the individual, objective and absolute spirit, the position and necessity of freedom in Hegel’s philosophy of spirit will be discussed.