مفهوم‌ سازي‌هاي فرهنگي «خشم» در گويش بختياري منطقۀ زَز و ماهرو بر مبناي زبان شناسي فرهنگي

Cultural conceptualizations of “anger” in Bakhtiyari Dialect of Zazomahroo Region based on cultural linguistics

مفهوم ­سازي ­هاي فرهنگي، بيان­ كنندۀ طرز تفكر و ديدگاه جامعه نسبت به پديده­ ها است. بررسي آن ­ها به رفع سوءتفاهمات فرهنگي كمك مي ­كند و مفاهمۀ بين فرهنگي را تسهيل مي­ نمايد. در اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي-تحليلي، مفهوم­ سازي­هاي فرهنگي «خشم» در گويش بختياري منطقۀ زز و ماهرو در چارچوب زبان ­شناسي فرهنگي بررسي ­و ريشه ­هاي فرهنگي آن­ ها توصيف شده است. سبك زندگي روستايي و عشايري مردم منطقه و تماس آنان با طبيعت، بستري براي مفهوم­ سازي­هاي فرهنگي با استفاده از واژه ­هاي مربوط به عناصر و پديده ­هاي طبيعي فراهم كرده است. همچنين، بسياري از مفهوم ­سازي­ هاي فرهنگي از طريق كاربرد واژه­ هاي مربوط به اندام ­هاي بدن بيان مي­ شود. جامعۀ آماري، هفتصد مورد از عبارات، اصطلاحات، مويه ­ها و ضرب ­المثل­ هاي مرتبط با «خشم» است كه در اين گويش استفاده مي ­شود. داده­ هاي پژوهش از طريق مطالعۀ ميداني و با استفاده از مصاحبه­ و مشاهده جمع ­آوري شده است. نتايج تحليل و بررسي داده­ ها نشان مي­ دهد كه ريشۀ اين مفهوم ­سازي ­ها، در سبك زندگي روستايي و عشايري، عقايد و باورها، تأثير فيزيولوژيكي عواطف و احساسات بر اندام ­هاي بدن انسان و تخيلات و تصورات گويشوران نسبت به «خشم» قرار دارد؛ اين سبك زندگي ايجاب مي­ كند كه مردم با طبيعت تماس مستقيم داشته باشند؛ از اين ­رو، از جنبه ­هاي خشن، ويرانگر و مخرّب طبيعت به مثابۀ حوزۀ ملموس براي بيان مفهوم انتزاعي «خشم» استفاده مي ­كنند و باورها، تصورات و تخيلات خود در مورد تأثير «خشم» بر اندام­ هاي بدن را براي بيان مفهوم ­سازي­ ها به كار مي ­برند. مفهوم­ سازي­ هاي فرهنگي «خشم» به صورت «آتش، حرارت، نيرو و رعد و برق» ناشي از الهام از پديده­ هاي طبيعت و سبك زندگي روستايي-عشايري است.

Cultural conceptualizations express the manner of thought and ideology of a society to these phenomena. The study of the cultural conceptualizations helps to solve cultural misunderstandings and facilitate the cross-cultural understanding. The Cultural conceptualizations of anger using the words of the body organs and the elements of nature and the cultural origins of conceptualizations have been studied in Bakhtiyari Dialect of Zazomahroo Region. Research method is descriptive-analytical one. Due to rural and nomadic lifestyle of people, the words related to natural phenomena and the elements of nature are used as a basis for cultural conceptualizations. Some of the cultural conceptualizations are expressed through using the words related to the body organs. Statistical population is 700 expressions, proverbs and phrases related to angry. Data were obtained by field study, interviewing and observations. The analyses of the data showed the origins of the cultural conceptualizations in rural and nomadic people’s lifestyle, beliefs, ideologies, imaginations, and the physiological effect of feelings and emotions of anger on human body. This lifestyle makes people have a direct contact to the nature; therefore, they use the impious and destructive aspects of natural phenomena as a concrete domain to express the abstract notion of anger. They use their beliefs and imaginations about the effects of anger on the body organs to express the cultural conceptualizations. cultural conceptualizations of anger as “fire, heat, force, flood, snow slide, and lightning” come from the inspiration of natural phenomena and rural and nomadic lifestyle.