اهميت و جايگاه كوهستان الوند در دوره اشكاني با استناد به يافته هاي تاريخي و باستان شناختي

همدان در غرب ايران يكي از مناطق مهم در مطالعات تاريخي و باستان شناسي در ادوار مختلف، از جمله دوره اشكاني بوده است. با بررسي متون تاريخي مشخص مي شود كه هرگاه نامي از همدان برده شده، بلافاصله از كوهستان الوند ياد شده و درواقع، نام هگمتانه يا اكباتان هيچ‌گاه بدون كوهستان الوند ذكر نشده است. با توجه به اهميت موضوع، پرسش هاي مهمي مطرح شده است؛ از جمله آنكه مهم‌ترين آثار دوره اشكاني شناسايي شده در ارتفاعات كوهستان الوند كدامند؟ آثار دوره اشكاني شناسايي شده در كوهستان الوند با آثار كدام منطقه و دوره شباهت دارند؟ دلايل شكل گيري و ايجاد اين آثار در ارتفاعات كوهستان الوند چيست؟ ماهيت پژوهش حاضر بنيادي است و رويكرد آن توصيفي ـ تحليلي و روش گردآوري اطلاعات به شيوه ميداني و مطالعات كتابخانه‌اي است. مهم ترين آثار شناسايي شده در كوهستان الوند عبارتند از نگاركندهاي نويافته دشت ميشان و دره يخچال است كه با نگاركندهاي منطقه اليمايي در دوره اشكاني، نظير تنگ سروك II، نقش ضلع شرقي تنگ سروك IV و سنگ ماهي شباهت دارد. از ساير آثار كوهستان الوند در دوره اشكاني، مي توان به قلعۀ تاريخي «قزلر قلعه سي» اشاره كرد كه با موقعيت استراتژيك، در منتهي اليه شرقي كوهستان الوند واقع است. اين قلعه در تأمين امنيت مسيرهاي ارتباطي منتهي به شهر اكباتان نقش كليدي داشته است.