تحليل نشانه شناختي زاهد در زبان عرفاني عطار

هر عارفي با توجه به مقامي كه در آن قراردارد و احوالي كه بر او واردمي شود، مواجيد عرفاني و دريافت هاي دروني ويژه اي دارد، هنگامي كه اين دريافت ها را در قالب زبان مي ريزد، زبان او متناسب با همان دريافت ها شكل مي گيرد، كه اين امر، زبان آن عارف را با ديگر عارفان متفاوت مي كند و حتي زبان خود اين عارف نيز در بافت هاي موقعيتيِ گوناگون، متفاوت مي شود. بنابراين زبان عرفاني داراي بافت هاي گوناگون است كه در هر بافت نشانه ها كاركرد و بارِ ارزشي ويژه اي دارند كه با كاركرد و بارِ ارزشي همان نشانه در بافت هاي ديگر متفاوت است. به همين دليل براي بررسي دقيق و علمي زبان ادبي عرفاني بايد نشانه ها و كاركرد آن ها را شناخت. نشانه شناسي يكي از روش هاي نوين نقد ادبي است كه به تحليل نشانه ها در كليت متن مي پردازد. اين قلم مي كوشد واژة زاهد را به عنوان يك نشانه در زبان عرفاني عطار با استفاده از روش نشانه شناسي بررسي كند. براي اين منظور ابتدا نشانه زاهد را بر روي محور جانشيني تحليل كرده و سپس نشانه هاي متقابل آن را يافته و شبكۀ هم تراز آن را تشكيل داده است و از اين طريق به تفسيرهاي مختلف اين نشانه در بافت هاي گوناگون زبان وي رسيده است.اين پژوهش نشان مي دهد كه نشانۀ زاهد در زبان عرفاني عطار در سه گفتمان متفاوت جاي گرفته است. عطار در هر يك از اين گفتمان ها، رويكرد خاصي نسبت به اين نشانه داشته و بارِ ارزشيِ متفاوتي به آن داده است كه نشان دهندۀ حضور عطار در منازل گوناگون عرفاني است.