بازنمايي هويت «پير مغان» و«صوفي» در ديوان غزليات حافظ با رويكرد نشانه‌شناسي گفتماني و نظريه گفتمان لاكلا و موف

در شعر حافظ شخصيت‌هاي بسياري مانند زاهد، صوفي، محتسب، پير مغان و غيره وجود دارند. هويت اين افراد از نگاه و انديشه حافظ در شعر او بازنمايي شده‌اند. سؤال پژوهش حاضر اين است كه دريابد شعر حافظ چگونه هويتي براي صوفي و پير مغان قائل است و در تقابل هويت اين دو شخصيت كدام يك برجسته گرديده است و شخصيت خودي تلقي مي‌شود و كدام يك حاشيه‌راني شده-است و شخصيت غيرخودي محسوب مي‌شود. پيكره تحقيق ديوان غزليات حافظ مي‌باشد. چهارچوب نظري مبتني بر نظريه گفتمان لاكلا و موف و روش كار برمبناي روش نشانه‌شناسي گفتماني سلطاني (1393) است. براساس اين الگو تمام دال‌هاي ارزشي مربوط به «پير مغان» و «صوفي» و مدلول‌هاي آن ها به دست آمده‌اند و موردتحليل قرارگرفتند دال هاي ارزشي تمام بيت‌هايي هستند كه اين دو دال كليدي در آن ها به كاررفته‌اند. نتيجه‌گيري حاكي از اين بوده است كه درتقابل هويت اين دو شخصيت، هويت صوفي مجموعه‌اي از ويژگي هاي منفي است و با انتساب مدلول‌هاي منفي به دال صوفي، او موردحاشيه راني قرار گرفته و شخصيت منفي و غيرخودي به شمار آمده است. درمقابل با انتساب مدلول-هاي بسيار مثبت به هويت پيرمغان، حافظ او را برجسته ساخته و قطب خودي به حساب آورده است.