بررسي اعتبار شهود عرفاني و امكان توجيه معرفتي آن با نظرية وثاقت گروي بر پاية آراء صدرالمتألهين

Investigation of the validity of mystical intuition and the possibility of its epistemological justification with the theory of reliabilism in Mulla Sadra’s point of view

ارزش و اعتبار معرفت شناختي آگاهي و معرفت شهودي همواره مورد بحث و نظر فلاسفه و عرفا بوده است . اما از منظر معرفت شناسي- به معناي عام آن يعني مباحث اپيستمولوژيك يا معرفت شناسي پيشيني - جاي اين پرسش هست كه چرا و به كدام دليل بايد كشف و شهود عارف را تصديق و باور كرد؟ در سنت هاي عرفاني مختلف و حتي برخي مكاتب فلسفي از جمله حكمت متعاليه شهود عرفاني و عقلي و باورهاي حاصله ازآن معتبر شمرده شده و به عنوان يكي از طرق مهم حصول معرفت پذيرفته شده است. شهود عقلي نزد ملاصدرا يكي از مراتب كشف و شهود معنوي است كه با شهود عرفاني صرفأ تمايز تشكيكي دارد نه نوعي .ملاصدرا خود صراحتأ بر اساس نظرية مبناگروي به توجيه وحدت شخصي وجود پرداخته است اما به نظر مي رسد نظرية اعتمادگروي مي تواند گزاره ها و باورهاي ناظر به هستي را كه از طريق شهودعقلي- عرفاني حاصل شده، به نحو قابل قبولي توجيه نمايد. وثاقت گروي از جمله رهيافت هاي برون گرايانه به توجيه معرفتي است كه استعداد بيشتري براي توجيه آگاهي باطني و شهودي دارد.

The epistemological value and validity of intuitive consciousness and knowledge has always been discussed by philosophers and mystics. Naturally, mystics defend such heartfelt cognition, or so-called discovery and intuition but for an epistemologist who looks at the problem with rational criteria, the question is why and for what reason should the intuition of the mystic be acknowledged and believed? In various mystical traditions and even some philosophical schools, especially among the theologians of the Abrahamic religions, revelation and the resulting beliefs are considered valid and are emphasized and accepted as one of the important ways of acquiring knowledge. The claim of this paper is that it seems that the theory of reliabilism can justifiably justify the propositions and beliefs about the universe that have been obtained through intuition. This justification is especially valuable for those who did not themselves participate in mystical experience. Reliabilism is one of the external approaches to epistemic justification that has a greater talent for justifying intuitive motives.