بازتبيين ماهيت و خلقت ابليس با رويكردي تفسيري - عرفاني

The re-explanation of the nature and creation of Iblis with an interpretive-mystical approach

در مورد ماهيت و خلقت ابليس نظرات مختلفي وجود دارد. عارفان به وجود مبدأ آسماني و امريِ حتمي در خلقت ابليس باور دارند ولي تعدادي او را همان نفس اماره، تعدادي وهم و بعضي هم يكي از دو قطب هستي و تجلي اسم مضلّ الهي مي‌دانند. در اين پژوهش، از روش توصيفي و تحليل محتواي متون با تأكيد بر منابع تفسيري-عرفاني، با هدف وصول به شناختي نو از ماهيت و خلقت ابليس، استفاده شده كه بيان مي­كند ظهور وي در قالب شيطان و هم‌زماني‌اش با خلقت انسان مختار نشان مي‌دهد كه از شئون وجودي انسان كامل است؛ زيرا او جامع تمام مراتب وجود است. از منظر تعابير دوگانۀ عرفان اسلامي در مورد انسان - نظير «انسان كبير»، «انسان‌ صغير»- يا تعبير «كون جامع»، بسته به اينكه از چه ساحتي به شيطان بنگريم، مي‌تواند هم در درون، هم در بيرون انسان باشد، اما در هر دو حالت، وابسته به وجود انسان است.

There are different opinions about the nature and creation of Iblis. Mystics believe that he has a definite heavenly and judicial origin but some consider him to be the soul of Amara, some consider him an illusion, and some consider him to be one of the two poles of existence and the manifestation of the name of divine misguider. In this research, descriptive method and content analysis of texts with emphasis on interpretive-mystical sources, with the aim of gaining a new knowledge of the nature and creation of Iblis has been used which states that his appearance in the form of Satan and his simultaneity with the creation of man with authority also show that his existence is attributed to the existential aspects of man as the perfect man is all-encompassing. From the point of view of the two interpretations of Islamic mysticism about man - such as "great m@n", "small m@n" - or "comprehensive Being", depending on how we look at Iblis, he can exist both inside and outside man. But in both cases, it depends on human existence.