وجود شرط علم و عمد در دعاوي جبران خسارت دادرسي

Existence of a condition of knowledge and intent in compensating for the lawsuit1

در فرضي كه دعواي خواهان با شكست مواجه شود، ممكن است خوانده جهت پيروزي خويش در دعوا، متحمل خساراتي از قبيل حق‌الوكاله، دستمزد كارشناس، هزينه­ي دادرسي و... شده باشد كه مسبّب ورود چنين خساراتي، اقدام خواهان به طرح دعوا بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسي جايگاه علم و عمد در جبران خسارت دادرسي است. روش پژوهش توصيفي-تحليلي بوده و نتايج نشان داد كه قواعد فقهي لاضرر، تسبيب، اتلاف، اباحه و...، شرايطي را براي مسئوليت جبران خسارت برشمرده كه مهم‌ترين آن‌ها، تقصير است. پيام اين قواعد در قانون مسئوليت مدني منعكس‌ شده است. در مورد خسارت ناشي از هزينه‌هاي دادرسي، به‌ موجب ماده 515 قانون آئين دادرسي مدني، دو شرط "علم به غيرمحق بودن" و "به ‌عمد" براي جبران خسارت از طرف خواهان برشمرده شده است. اركان مسئوليت مدني جبران خسارت كه منبعث از منابع فقهي مي­باشد، وجود سه شرط بروز ضرر، ارتكاب فعل زيان‌بار و رابطه سببيت را براي مسئوليت مدني ناشي از جبران خسارت برشمرده كه در بررسي‌هاي انجام ‌شده، دو شرط مذكور در ماده 515 ق.آ.د.م نوعي ترك فعل در جهت بروز خسارت بوده و به‌ واسطه آن زيان‌هايي به ‌طرف ديگر دعوا وارد شده و مسبب آن تنها طرف شكست‌خورده‌اي است كه از ابتدا به غيرمحق خويش ايمان داشت و اگر به‌ موجب قاعده لزوم، مسئوليت خود را پذيرفته بود، منجر به بروز خسارت نمي‌شد.

In case the plaintiff's lawsuit fails, the defendant may have suffered damages such as attorney's fees, expert salary, court costs, etc. in order to win the lawsuit, which has caused such damages to the plaintiff. There have been fights. This study was conducted to investigate the position of science and intent in compensation for litigation. This research has been done by descriptive-analytical method with the help of fish collection data collection tools. Jurisprudential rules of harmlessness, causation, loss, debauchery and some other rules; List the conditions for liability for damages, the most important of which is fault. The message of these rules is reflected in the Civil Liability Law.In the case of damages arising from the costs of litigation, according to Article 515 of the Code of Civil Procedure, the two conditions of "knowledge of non-justification" and "intentional" for compensation of damages by the plaintiff are listed. The pillars of civil liability for compensation, which is derived from jurisprudential sources, the existence of three conditions for the occurrence of damage, committing a harmful act and the causal relationship for civil liability resulting from compensation. In the studies conducted, the two conditions mentioned in Article 515 BC D.M. is a kind of omission in order to cause damage and due to which damages have been inflicted on the other side of the dispute and the cause is only the defeated party who believed in his unjustified from the beginning and if he had accepted his responsibility according to the rule of necessity, there was no damage.