آيا تكامل، چندجهاني و ابتدا نداشتن كيهان محصول علم جديد هستند؟

Are the Theories of Evolution, Multiverse, and the Inexistence of Universe Starting Point, the Product of Modern Science? Causality and Chance in Modern and Ancient Science

شناخت بيشتر طبيعت در دو قرن اخير و پيشرفت‌هاي چشمگير علم و تكنولوژي موجب بوجود آمدن ايده‌ها و رويكردهاي جذاب و جديدي شده است كه منتسب به علم معاصر شناخته مي‌شود‌‌. ايده‌هايي نظير تكامل در زيست‌‌شناسي، مسئله ابتداي جهان (مدل‌هاي مبتني بر وجود نقطه زماني شروع براي عالم و يا خلاف‌ آن) و ايدۀ جهان‌هاي موازي در فيزيك‌‌. هرچند اين ايده‌ها در بستر علم جديد شكوفا گشته‌اند ولي بيش از‌ آنكه ايده‌هايي علمي باشند حاوي پس‌زمينه‌ها و نتايج فلسفي مهمي هستند‌‌. در اين مقاله با بررسي تاريخي نوشته‌ها و آثار ابن‌سينا (فيلسوف و پزشك شهير مسلمان 1000 سال قبل)، به‌عنوان نمونه و مرجع، نشان خواهيم داد كه هر سۀ اين ايده‌ها به شكلي كاملاً مشابه از زمان‌هاي قديم در سطح فلسفه طبيعي مطرح بوده‌اند‌‌. لذا جايگاه‌ آن‌ها بيش از‌ آنكه علمي باشد فلسفي است‌‌. بيان اين نظريه‌ها بدون در نظر داشتن پيش‌فرض‌هاي متافيزيكي و غيرتجربي‌ آن‌ها موجب برداشت‌هاي نادرست از علم خواهد شد‌‌. بسياري از چالش‌هاي ميان علم و دين ناشي از همين در نظر نگرفتن حدود علم تجربي و تشخيص سطح متافيزيكي نظريه‌هاست‌‌. در اين مقاله به بيان دلايل ابن‌سينا بر له و عليه اين نظريات به‌عنوان يكي از اولين افرادي كه صريحاً به بررسي علمي و فلسفي اين نظريات پرداخته است، مي‌پردازيم‌‌. دقت علمي ابن‌سينا و روحيه علمي تحسين‌برانگيز او مي‌تواند براي محققين معاصر آموزنده و روشنگرايانه باشد‌‌. همچنين در موضوع شانس و علّيت، بروشي متفاوت و با زبان علم روز به بررسي مسئلۀ غايتمندي و هدف‌داري عالم پرداخته‌شده است‌.

In the last two centuries, a better understanding of nature and significant advances in science and technology have led to the emergence of new and exciting ideas and approaches. Almost all of them are known as the product of contemporary science. Ideas such as evolution in biology, the ideas about the beginning of the universe (models based on the existence of a starting point for the universe or otherwise), and the idea of parallel worlds in physics. Although these ideas have flourished in the context of modern science, they contain important philosophical backgrounds and as a result, have some important philosophical consequences. In this article, a historical review of the writings and works of Ibn Sina shows that each of these ideas has been presented similarly since ancient times in natural philosophy. Therefore, their position is more philosophical than scientific. Using these theories without considering their metaphysical and non-experimental assumptions will lead to misconceptions. Many of the challenges between science and religion stem from not considering the limits of empirical science and a lack of attention to the metaphysical assumptions of scientific theories. In this article, we will explain Ibn Sina's reasons for or against these theories as one of the first people to explicitly examine the scientific and philosophical aspects of these theories. Ibn Sina's scientific accuracy and admirable scientific spirit can be enlightening for contemporary scholars.