بررسي انتقادي رمان «شطرنج با ماشين قيامت» بر اساس نظريه ي تئودور آدورنو

A critical review of the novel "Chess with the Doomsday Machine" based on the theory of Theodore Adorno

رمان شطرنج با ماشين قيامت نوشته ي حبيب احمدزاده به واسطه ي روايتي دوم شخص كه پيوندي ميان راوي و مخاطب در عين ايجاد فاصله ايجاد مي كند، به بازنمايي جامعه ي جنگ زده مي پردازد. راوي روايتي متفاوت و گاه متناقض از جنگ _از گزارش واقعيت انضمامي تا فراهم نمودن بستري براي انديشيدن انتقادي در رابطه با آن_ به مخاطب ارايه مي دهد. اين امر نشان مي دهد كه توجه به انواع و ابعاد روايات متن و قرار دادن آنها در كنش متقابل با يكديگر، چگونه منجر به دريافت هاي متفاوت و نوين مي گردد. در خوانش هاي ارايه شده از رمان شطرنج با ماشين قيامت پرداختن به جزييات، منجر به نقد فردگرايانه ي متن و قرار گرفتن مسايل اجتماعي در ساحتي فردي شده است. در مواجهه ي حاضر با متن سعي بر آن است تا با توجه به درهم تنيدگي روايات و در نظر داشتن روايت شطرنج با ماشين قيامت در كنش با خرده روايات، وضعيت فرهنگي - اجتماعي به تصوير كشيده شده ي زمان جنگ مورد بررسي و نقد قرار گيرد. اين نگاه به متن، در واقع فراخواني مخاطب به تامل در شكل روايت جهان توسط شخصيت ها و كنش و واكنش آنها نسبت به واقعيت القايي و در نتيجه چگونگي بازتفسير آن است.

The novel Chess with the Doomsday Machine, written by Habib Ahmadzadeh, represents a war-torn society through a second-person narrative that creates a link between the narrator and the audience while creating distance. The narrator presents a different and sometimes contradictory narrative of the war - from reporting concrete facts to providing a platform for critical thinking about it. This shows how paying attention to the types and dimensions of text narrations and putting them in interaction with each other leads to different and new perceptions. In the readings of the novel Chess with the Doomsday Machine, the attention to detail has led to an individualistic critique of the text and the placement of social issues in the individual sphere. In the present encounter with the text, an attempt is made to examine the socio-cultural situation depicted during the war, considering the entanglement of the narrations and considering the narration of chess with the resurrection machine in dealing with the sub-narrations. an‎d be criticized. This view of the text is, in fact, a call to the audience to reflect on the narrative form of the world by the characters and their actions and reactions to the induced reality and, consequently, on how to reinterpret it.