اثر تحريم‌ها بر ناپايداري مالي بانك‌هاي ايران

The effect of sanctions on financial instability of Iranian banks

نهادهاي مالي به ويژه نظام بانكي نقش بي بديل و محوري را در نظام اقتصادي ايفا مي كنند؛ از اين نظر كه عملكرد آنها از يك طرف مي تواند زمينه هاي رشد و توسعه اقتصادي و از طرف ديگر شرايط نابساماني و سقوط يك نظام اقتصادي را فراهم آورد. لذا وجود يك نظام بانكي كارآ و باثبات ضرورتي انكار ناپذير است. با توجه به نقش حياتي اين نظام در اقتصاد، دولتمردان غربي با تحريم بانك ها سعي دارند اقتصاد كشور را همه جانبه تحت تاثير قرار دهند. در واقع، تحريم به عنوان يك شوك خارجي به طور بالقوه مي تواند داراي اثرات بي ثبات كننده بر نظام مالي به ويژه بخش بانكي و به تبع آن بر وضعيت اقتصاد يك كشور (به لحاظ درآمدي و هزينه اي) باشد. در مقابل، عده اي از اقتصاددانان معتقدند تحريم ها اثري بر نظام بانكي ندارند. به اينصورت كه ناكارايي اين نظام در رعايت مقررات بين المللي و نيز بالابودن ريسك اعتباري آن در سطح بين الملل به خودي خود عاملي شبه تحريم بوده و باعث عدم تمايل بانك هاي خارجي به همكاري با ايران مي شود.با توجه به عدم توافق در خصوص اثرگذاري تحريم، هدف محوري پژوهش حاضر بررسي اثر تحريم ها بر ناپايداري مالي بانك هاي كشور با استفاده از شاخص Z-score است. براي اين منظور، يك فرضيه به اين صورت تدوين شده است كه تحريم بانكي اثر منفي معني دار بر ثبات مالي بانك هاي ايران دارد. براي آزمون فرضيه پژوهش، اطلاعات مالي 18 بانك كشور طي دوره زماني 1385 تا 1395 گردآوري شده و از رهيافت داده هاي تركيبي پويا و به طور خاص روش گشتاورهاي تعميم يافته سيستمي دو مرحله اي (SYS-GMM) براي تخمين مدل بهره گرفته شده است تا بتوان با لحاظ پويايي در مدل نتايج را با خطاي كمتري ارايه داد.يافته هاي پژوهش نشان مي دهد فرضيه پژوهش مبني بر اثر منفي معني دار تحريم بر ثبات بانك هاي ايران را نمي توان رد كرد. به علاوه ناكارايي، ريسك اعتباري و نقدينگي منجر به افت معني دار ثبات بانكي شده اند اما اندازه بانك و ريسك بازار (شامل سرمايه گذاري ها و مشاركت ها) اثر مثبت و معني داري بر پايداري مالي دارند. از ميان متغيرهاي كلان، تورم و GDP داراي اثر منفي معني دار و حساب جاري داراي اثر مثبت معني دار بر ثبات بانكي است.

Financial institutions, especially the banking system, play a key role in the economic system; on the one hand, they provide economic growth and development and on the other hand, they may lead to the conditions of disorder and collapse in an economic system. Therefore, the existence of an efficient and stable banking system to prevent or reduce the likelihood of financial and consequently economic crisis is critical. For this reason, Western governments try to affect our economy through financial sanctions. This increases the business risk and costs of the banking system and economic activists, disrupting all international businesses and financial transactions. sanctions as an external shock can potentially have destabilizing effects on the financial system, especially on the banking system and consequently the economy of a country (in terms of revenue and expenditure). In contrast, some economists believe that sanctions do not affect Iran's banking system. In this case, the inefficiency of Iran's banking system regarding international regulations, as well as high credit risk at the international level, is pseudo-sanctioned, causing the unwillingness of foreign banks to cooperate with Iran. Due to this disagreement, the main purpose of this study is to investigate the effect of banking sanctions and their channels on the financial instability of Iran banks using the Z-score index.