كاربرد فرآيند مسكات براي ارزيابي و بهبود عملكرد شبكه آبياري و زهكشي گتوند

محدوديت منابع آب و بهره‌وري پايين آب در بخش كشاورزي، به عنوان بزرگ‌ترين مصرف‌كننده آب، ضرورت بهبود عملكرد شبكه‌هاي آبياري را ايجاب مي‌نمايد. براي اين منظور يكي از اقدامات لازم، استفاده از رويكردي نظام‌مند براي ارزيابي و بهبود عملكرد سامانه‌هاي آبياري مي‌باشد. رويكرد مسكات (MASSCOTE) روشي همه جانبه در ارزيابي سامانه‌هاي آبياري در مقياس متوسط تا بزرگ، از ديدگاه بهبود عملكرد تحويل آب است. مسكات در چارچوب يك روش گام‌به‌گام به تهيه برنامه‌هاي نوگرايي كمك مي‌كند. در اين تحقيق ارزيابي و بهبود عملكرد شبكه آبياري گتوند با استفاده از رويكرد مسكات صورت گرفت. براساس نتايج به‌دست آمده، مشاركت بهره‌برداران و تلفيق نظرات و خواسته‌هاي منطقي آن‌ها در مديريت شبكه گتوند، مي‌تواند راهگشاي حل بسياري از مسائل شبكه باشد. ايجاد تشكل‌هاي آب‌بران، موجب كاهش مشكلات مرتبط با تخلفات برداشت آب، و سهولت دسترسي به بهره‌برداران و تنظيم قراردادهاي ايشان مي‌شود. اصلاح شيوه مرسوم توزيع آب و جايگزيني آن با روش توزيع حجمي، ظرفيت مناسبي براي كاهش تلفات آب و ارتقاء بهره‌وري در شبكه ايجاد مي‌كند. با توجه به محاسبات صورت گرفته، آب ورودي، نشت و زهكشي شبكه به ترتيب 5/1209، 2/113 و 771 ميليون مترمكعب مي‌باشند. براساس بيلان آبي شبكه، ميزان تبخيرتعرق محصولات 325 ميليون مترمكعب و نياز خالص آبياري با استفاده از اطلاعات هواشناسي، 389 ميليون مترمكعب محاسبه گرديد، كه ميزان تبخيرتعرق سالانه محصولات، 64 ميليون مترمكعب كمتر مي‌باشد. با توجه به نتايج مسكات، جهت بهبود عملكرد شبكه، اصلاح بيلان آبي و تامين بهتر نياز آبي محصولات، اصلاح الگوي كشت، بهبود روش‌هاي آبياري، و اصلاح ساختار مديريت شبكه توصيه مي‌شود.