بررسي وضعيت هيدروشيميايي آبخوان دشت خوي و تعيين منشأ آنومالي‌هاي احتمالي

دشت خوي يكي از مراكز اصلي صنعتي و كشاورزي استان آذربايجان غربي مي‌باشد كه آب مورد نياز كشاورزي، صنعت و شرب اين دشت عموماً توسط آب‌هاي زيرزميني تأمين مي‌شود، لذا كيفيت آب‌هاي در دسترس اين دشت بسيار مهم به‌نظر مي‌رسد. كيفيت آب‌هاي زيرزميني عمومأ وابسته به فرآيندهاي هيدروژئوشيميايي حاكم بر سيستم منابع آبي مي‌باشد. به اين منظور براي درك بهتر فرآيندهاي هيدروشيميايي در آبخوان دشت خوي، روش‌هاي گرافيكي و آماري چندمتغيره براي تفسير نتايج به‌دست آمده از آناليز تعداد 54 نمونه برداشت شده از منابع آب زيرزميني در شهريور ماه سال 1395 به‌كار برده شد و مشاهده گرديد كه مقدار آرسنيك بيشتر از حد استاندارد جهاني براي شرب است. نتايج دياگرام پايپر و دورو نشان داد كه تيپ غالب آب زيرزميني در منطقه كربناته كلسيك و منيزيك، كلروره سديك و تيپ مختلط است. در آناليز خوشه‌اي سلسله‌مراتبي، نمونه‌ها در دو خوشه اصلي و پنج زيرخوشه قرار گرفتند. نمودارهاي استيف مربوطه، نشانگر هشت گروه كلي با منشأ شور، آهكي، بازالتي، تركيب آذرين و آهكي، تركيب شور و شيل، تركيب شيل و آهك (مارن) و اختلاطي تشخيص داده شد. نتايج روش تحليل عاملي، مدلي سه مؤلفه‌اي را براي داده‌ها پيشنهاد نمود. در مؤلفه نخست سديم، كلر، سولفات، بيكربنات، كلسيم و منيزيم به‌هم وابسته بودند، در مؤلفه دوم نيترات و آرسنيك با همديگر ارتباط داشتند، درحالي‌كه در مؤلفه سوم آهن به‌طور جزئي با بقيه در ارتباط بود. عامل‌هاي اول و سوم منشأ زمين‌زاد و بخشي از عامل دوم، منشأ زمين‎‌زاد و بخشي منشأ انسان‌زاد دارد.