بررسي اثر تغيير اقليم و تاريخ كشت بر عملكرد ذرت با استفاده از مدل WOFOST

با توجه به پيشرفت فناوري و افزايش روزافزون جمعيت در دنيا لزوم شناخت و توجه به پديده تغيير اقليم امري اجتناب‌ناپذير است. هدف از پژوهش بررسي تغييرات عملكرد گياه ذرت براي سال‌هاي آتي در شهرستان گرگان به همراه تغيير تاريخ كشت مي باشد. در اين پژوهش با استفاده از مدل گياهي WOFOST در شهرستان گرگان بر اساس تيمارهاي مختلف كم آبياري و تاريخ‌هاي مختلف كشت به بررسي عملكرد دانه گياه ذرت سينگل كراس دير رس براي شرايط آينده پرداخته شد. تيمارهاي آبياري شامل 100 درصد (T1)، 75 درصد (T2) و 50 درصد (T3) آب مورد نياز گياه مي باشد. به اين منظور با كمك مدل آماري SDSM و مدل گردش عمومي جو HadCM3 براي تمام سناريوهاي گزارش پنجم ريزمقياس نمايي در دو دوره سي‌ساله آتي (۲۰۵۰-۲۰۲۰ و ۲۰۸۰-۲۰۵۰) انجام شد. براي واسنجي مدل SDSM از داده هاي دوره ۱۹80-۱۹95 و براي صحت‌سنجي از داده هاي دوره 1995-2010 استفاده شد. مدل WOFOST توسط داده‌هاي اندازه گيري سال ۱۳91 واسنجي و بعد از آن براي صحت سنجي از داده هاي سال 1392 استفاده شد. شاخص هاي آماري جذر ميانگين مربعات خطا (RMSE)، شاخص سازگاري (d)، ضريب كارايي مدل (E)، ضريب تبيين (R2) و ضريب باقي‌مانده (CRM) مربوط به شبيه سازي عملكرد دانه در مرحله واسنجي به ترتيب برابر 217/0 تن بر هكتار، 97/۰، 94/۰، 93/۰ و 15/0 و در مرحله صحت سنجي به ترتيب برابر 241/0 تن بر هكتار، 98/ ۰، 93/ ۰، 96/ ۰و 14/ 0 به دست آمد. اعداد به دست آمده نشان‌دهنده كارايي خوب مدل WOFOST مي باشد. همچنين براي چهار تاريخ كشت مختلف در سه تيمار T1، T2و T3 عملكرد گياه ذرت شبيه‌سازي شد. در دوره 2050-2020 كم‌ترين عملكرد در تيمارT3 تحت سناريوي RCP8.5 در تاريخ ۱2 خرداد به مقدار 3/4 تن بر هكتار پيش‌بيني شد كه نسبت به دوره پايه 81/ 32 درصد كاهش دارد. در دوره 2080-2050 كم‌ترين عملكرد در تيمارT3 تحت سناريوي RCP8.5 در تاريخ ۱2 خرداد به مقدار 3/3 تن بر هكتار پيش‌بيني شد كه نسبت به دوره پايه 43/ 48 درصد كاهش دارد. بهترين زمان تاريخ كشت براي گياه ذرت در شهرستان گرگان ۲ تير مي باشد كه از اين نتايج مي توان براي مديريت بهتر كشت و آبياري در شهرستان گرگان استفاده نمود.