بررسي تطبيقي مفهوم خدا در كتاب اثولوجيا و رسائل فلسفي كندي

Comparative Study of the Concept of God in the Book Uthulujiyya and Rasa`Il Al-Kindi Al-Falsafiyya

خداي فلسفي با مفاهيم و اصطلاحات فلسفي مانند «وجود»، «علت»، «فعل محض» تبيين مي‌شود كه در اثولوجيا علاوه ‌بر آنها از «واحد محض»، و «نور» و «ناانديشيده بودن» نيز سخن گفته شده است. در كندي نيز علاوه ‌بر دو اصطلاح نخست، از «فاعليت» و «حق» براي مفهوم خدا سخن به ميان آمده است. مسئله حاضر بررسي تطبيقي مفهوم‌سازي خدا نزد كندي و اثولوجيا است تا ميزان استقلال كندي از اثولوجيا يا ميزان قرابت ميان انديشه كندي و متن اثولوجيا در مفهوم‌سازي خدا مشخص گردد. براين اساس پرسش‌هايي مطرح مي‌شود اصطلاحات مشترك در مفهوم خدا در اثولوجيا و انديشه كندي چقدر از حيث معنايي بهم نزديك هستند و كاربست آنها براي اثولوجيا و كندي چقدر قابل تطبيق و انطباق است؟ آيا انديشه كندي و كتاب اثولوجيا دربارۀ مفهوم خدا را مي‌توان بهم تحويل دارد؟ براين اساس در اين نوشتار، با بررسي مفاهيم در هردو و تحليل و بررسي آنها، مفهوم‌سازي خدا در اثولوجيا و رسائل فلسفي كندي را در مفاهيمي مانند وجود و علت و واحد بهم نزديك و در مفاهيمي مانند «مؤيّس» متفاوت مي‌يابيم.

The philosophical God is explained by philosophical concepts and terms such as ‘being, cause’, ‘pure Act’ that in addition to them, in Uthulujiyya have also spoken of ‘pure One’, ‘light’ and ‘unthinking.’ In Al-Kindi, in addition to the first two terms, ‘agency’ and ‘Truth’ have been spoken of for the concept of God. The present issue is a comparative study of the conceptualization of God with Al-Kindi and Uthulujiyya to determine the degree of Al-Kindi's independence from Uthulujiyya or to determine the degree of similarity between Al-Kindi`s thought and the text of Uthulujiyya in the conceptualization of God. Therefore, there are questions raised, about how approach these common terms, semantically are in Uthulujiyya and Al-Kind’s thought? an‎d how adaptable that are their application for Uthulujiyya and Al- Kindi? Can Al- Kindi's thought and the book of Uthulujiyya about the concept of God be reconciled? In this article, we examine the concepts in both and analyze them, we find the concept of God in Uthulujiyya and Al-Kindi in concepts such as being, cause and One, Close to each other but in Concept of Aysa and Moeeis are different.