ارائه مدل پارادايمي از عوامل زمينه‌ساز خيانت زناشويي (مطالعه نظريه زمينه‌اي)

زمينه: ازدواج يك رسم معمول و عرف براي تشكيل رابطه‌اي در تعهد انحصار عاطفي و جنسي بين زوج است. در حالي‌كه امروزه در موارد بسياري، شاهد آسيب ‌ديدن سلامت خانواده و جامعه، با شكسته ‌شدن اين تعهد و رخ‌دادن خيانت زناشويي هستيم. لذا شناسايي عميق عوامل سبب‌ساز اين پديده، جهت پيشگيري، امري ضروري است. هدف: هدف از پژوهش حاضر، شناسايي عوامل زمينه‌ساز گرايش افراد به خيانت زناشويي، به‌منظور پيشگيري از بروز اين آسيب در خانواده‌ها است. روش: پژوهش حاضر با رويكرد كيفي و روش نظريۀ زمينه‌اي انجام گرفت. جامعۀ مورد مطالعه، شامل تمامي مردان و زنان متأهل ساكن شهر تهران بود كه مرتكب خيانت زناشويي شده و در سال‌هاي 96 تا 99 به مراكز مشاورۀ استادروزبه، راه‌نو، پرند و مهرآيين مراجعه نموده بودند. مشاركت‌كنندگان، 11 مرد و 10 زن داراي معيارهاي ورود بودند كه به شيوۀ هدفمند انتخاب شدند. ابزار اين پژوهش، مصاحبۀ عميق نيمه‌ساختاريافته بود. تحليل داده‌ها به روش سه‌مرحله‌اي اشتراوس و كربين (1990) انجام شد. يافته‌ها: از تجزيه تحليل داده‌ها در مرحلۀ كدگذاري باز، دو دسته مقولۀ اصلي شامل: شرايط علي (فردي شخصيتي، فردي خانوادگي، زوجي ‌رابطه‌اي)؛ شرايط بافتاري (جامعه، شغلي، فضاي مجازي) و يك دسته مقولۀ فرعي شامل: شرايط مداخله‌گر (دوستان، پول، قدرت و كشف ويژگي هاي مثبت خود) و ازكدگذاري محوري: مقولۀ (نيازها) و از كدگذاري گزينشي، سه طبقۀ اصلي (عوامل مستعدكننده، نگهدارنده و پاسخ‌دهنده) حاصل شد. نتيجه‌گيري: زنان و مردان خيانت‌كار، تحت تأثير مقولات اصلي و فرعي ذكرشده، حول محور نيازها، به خيانت زناشويي گرايش پيدا مي‌كردند و با راهبردهايي كارآمد، باعث پيامدهايي مفيد مثل حفظ آشيانه و با راهبردهايي ناكارآمد باعث پيامدهايي مضر مثل طلاق مي‌شدند.