بررسي تأثير حاشيه‌نويسي به زبان اول و دوم و محل قرارگيري حاشيه‌نويسي در متن بر فراگيري تصادفي واژگان زبان دوم

درحالي كه مطالعات متعددي دربارۀ نقش حاشيه‌نويسي بر فراگيري واژگان زبان دوم وجود دارد، يافته‌‌ها درمورد تأثير افتراقي حاشيه‌نويسي به زبان اول و دوم متناقض است. مطالعۀ حاضر به بررسي يادسپاري و يادآوري واژگان انگليسي در ميان زبان‌آموزان انگليسي به‌منزلۀ زبان دوم پرداخته است كه در حين خواندن متن به حاشيه‌نويسي به زبان اول و دوم در حاشيۀ متن و زير متن دسترسي داشتند. در طول مداخله كه دو ماه به‌طول انجاميد 176 شركت‌كننده با توانش پيش‌متوسطه زبان انگليسي درگير خواندن متون انگليسي در يكي از پنج گروه زير شدند: حاشيه‌نويسي به زبان اول در حاشيۀ صفحه (L1m)، حاشيه‌نويسي به زبان اول در زير صفحه (L1b)، حاشيه‌نويسي به زبان دوم در حاشيۀ صفحه (L2m)، حاشيه‌نويسي به زبان دوم در زير صفحه (L2b) و كنترل (.(CO پس از مداخله، پس‌آزمون و يك ماه بعد، پس‌آزمون تأخيري برگزار شد. نتايج آزمون واريانس چندمتغيري و آزمون تعقيبي شفه نشان داد گروه‌هايي كه در معرض حاشيه‌نويسي به زبان اول قرار گرفته بودند به‌طور معناداري عملكرد بهتري در يادسپاري واژگان (پس‌آزمون) داشتند (L1m L1b L2m L2b). همچنين نتايج بيانگر عملكرد بهتر در يادآوري واژگان (پس‌آزمون تأخيري) توسط گروه‌هايي با دسترسي به حاشيه‌نويسي در حاشيۀ متن، صرف‌نظر از زبان حاشيه‌نويسي بود (L1m = L2m L1b L2b). اين يافته‌ها نشان مي‌دهند كه نحوۀ پردازش و بازيابي واژگان از حافظۀ بسته به زبان حاشيه‌نويسي و محل قرارگيري حاشيه‌نويسي در متن متغير است. كاربرد يافته‌هاي پژوهش حاضر براي مدرسان و طراحان درسي زبان دوم ذكر شده است.