تجرد و جاودانگي نفس در انديشه صدرالمتألهين و ارتباط آن با معناداري زندگي

پرسش از تجرد و خلود نفس انساني و معناي زندگي، ازجمله دغدغه‌هاي اصلي است كه از ديرباز ذهن انديشمندان را به خود مشغول ساخته است. باور به حيات پس از مرگ، اصالت روح، تجرد و جاودانگي نفس انساني در نوع تفسير انسان از زندگي و در معناداري يا بي‌معنايي آن نقش مهم و اساسي دارد. صدرالمتألهين با نگاه توحيدي و براساس عناصري از نظام فلسفي خويش همچون نحوه تعلق نفس انساني به بدن و تركيب ميان آن دو، حركت جوهري، حدوث جسماني و بقاي روحاني نفس و با ارائه تبييني متفاوت از پديده مرگ، ايده‌اي مطرح مي‌كند كه بر پيوند ميان اعتقاد به تجرد و خلود نفس و معناداري زندگي صحه مي‌گذارد. رويكردي كه صدرا براي اثبات تجرد و جاودانگي نفس انسان پيش مي‌گيرد، فلسفي بوده، ظهوراتش در مسئله معناداري زندگي قابل توجه است. با توجه به ابعاد تجرد و جاودانگي انسان و معناداري زندگي در نظر صدرالمتألهين، انسان ايماني، انسان عقلاني و انسان اخلاقي ملازم يكديگرند. در اين مقاله با روشي توصيفي ـ تحليلي در ابتدا برخي از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي تجرد، خلود و معناداري زندگي را بررسي مي‌كنيم و سپس با توجه به مباني حكمت صدرايي، به نقش و جايگاه باور به جاودانگي نفس در معناي زندگي مي‌پردازيم.