ارزيابي جرم شناختي ترس از جرم در مقايسه با ناامني در محاربه

پژوهش حاضر به بررسيِ وجوهِ تفاوت و بازشناسي ميان ناامني به‌عنوان يكي از اركان جرم محاربه و پديدۀ جرم شناختيِ ترس از جرم اختصاص دارد. مادۀ 279 قانون مجازات اسلامي مصوب1392، به ماهيت مقيد جرم محاربه و لزوم احراز ناامني به‌عنوان نتيجۀ مجرمانه تأكيد دارد. گاه ناامني در جامعه، نه در تقارن يا تواليِ معقول، بلكه در تعاقب فعل مجرمانه و متأثر از مؤلفه‌هاي ديگري از قبيل انعكاس گزينشي اخبار، خطاب قرار دادن متهم با عباراتي نامأنوس مانند «شيطان»، «خون‌آشام» و نمايش تصاوير دوربين‌هاي مدار‌بسته صحنۀ جرم توسط رسانه‌ها، بروز مي‎كند. امكانِ تفكيك اين شكل از ناامني - كه با قرائتي جرم‌شناختي «ترس از جرم» ناميده مي‌شود- از ناامني به‌عنوان نتيجه در جرم محاربه، به‌دليل تمايل هر دو مفهوم به احتمال بزه‌ديدگي، در برخي موارد بسيار دشوار است. ضرورت اين تفكيك به اين دليل است كه اشتباه قضائي در جايگزين كردن ناامني مرتبط با پديدۀ ترس‌از‌جرم به‌جاي ناامني ناشي از محاربه، منجربه توسعۀ لجام‌گسيخته مصاديق اين جرم مي‌شود.‍‍ پروندۀ موسوم به قاسم ورمزيار نمونۀ مناسبي در تأييد ضرورت تبيين اين دو مفهوم است. در اين تحقيق با استفاده از يافته‎هاي حاصل از مطالعۀ منابع كتابخانه‎اي و با روش تحليل محتوا تلاش شده است برقرار بودن يا عدم امكان برقراري رابطۀ عليت انحصاري ميان فعل مجرمانه و بروز ناامني، با تأكيد بر عنصر زمان، به‌عنوان ضابطۀ تشخيص افتراقي ميان اين دو شكل از ناامني معرفي شود