بررسي فقهي - حقوقي الزام ناشي از قرارداد اهداء عضو

به يُمن پيشرفت‌هايي علم پزشكي امروزه تعداد زيادي از بيماري‌ها و صدمات بدني از طريق پيوند عضو درمان مي‌شوند. هرچند از بُعد اخلاقي نجات جان انسان عملي پسنديده و مقبول است، لكن به‌واسطۀ نياز دريافت‌كنندگان اين اعضا، اهداي عضو، ظاهراً اهدا است و در واقع معوض بوده و براي موافقت اهداكننده‌گان مبالغ عمده‌اي به آن‌ها پرداخت مي‌شود. الزام ناشي از اين توافق، به‌عنوان قراردادي نوين در دانش حقوق، موضوعي است كه در اين پژوهش هدف مطالعۀ آن براساس منابع حقوق ايران بود. براساس تحليل منابع حقوق ايران و توصيف رابطۀ طرفين در چنين قراردادهايي، به‌واسطۀ آسيبي كه خارج كردن عضو به بدن اهداكننده وارد مي‌كند، درصورتي‌كه عضو موضوع توافق مربوط به انسان زنده باشد تا پيش از جدا شدن از بدن انسان، اين توافق باطل و بلااثر بوده و براي طرفين الزامي ايجاد نمي‌كند و درصورتي‌كه توافق پس از جدا شدن عضو از بدن انسان صورت گيرد و ثابت شود بدن اهداكننده به آن نياز ندارد و يا عضو موضوع توافق مربوط به انسان فوت‌شده يا مبتلا به مرگ مغزي باشد، اين توافق الزام‌آور بوده و درصورت استنكاف طرفين از اجراي اختياري چنين توافقاتي، مي‌توان از الزامات قانوني براي اجراي آن‌ها استفاده كرد