گونه‌شناسي تحولات و ساختار قدرت نظامي مُرابِطون (441-541 هـ.ق/ 1049-1147م)

مُرابِطون به‌عنوان يكي از مهم‌ترين دولت‌هاي اسلامي در قرن پنجم هجري/ يازدهم ميلادي، پس از تثبيت قدرت و ايجاد مشروعيت، مغرب و اندلس را تحت حاكميت خود درآوردند. آن‌ها نخست جنبش خود را در صحرا ايجاد كرده و سپس با برنامه‌ريزي منظم و تحول تشكيلات نظامي، موفق شدند دولتي منسجم ايجاد كنند. برتري بر قبايل مختلف مغرب و تسلط بر آن‌ها از يك طرف و حضور در اندلس و جهاد در برابر مسيحيان از طرف ديگر، باعث شكل گيري قدرت سياسي مُرابِطون گشت. براين اساس بررسي و تحليل تحولات، ساختارها و تشكيلات نظامي مُرابِطون در استقرار حاكميت آن‌ها، اهميت بسزايي دارد. ازاين‌رو پژوهش حاضر با رويكردي توصيفي ـ تحليلي و با تأكيد بر منابع اين دوره تلاش دارد به اين پرسش پاسخ دهد كه چه عواملي باعث شكل گيري قدرت نظامي مُرابِطون شد؟ و مُرابِطون چه تغييراتي در تشكيلات نظامي ايجاد كردند؟ يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه مُرابِطون در ابتدا از ظرفيت هاي مغرب براي ايجاد قدرت نظامي سود جسته و حاكميت خويش را تثبيت كردند، سپس ساختار ارتش را سامان داده و با طرح جهاد به اندلس راه يافتند. آن‌ها در اين مرحله به توسعه ارتش، نوآوري و برنامه ريزي جهت نبردهاي مختلف مبادرت ورزيدند.