كاربست نظريۀ اشاره‌هاي شناختي در تحليل شعر فارسي به‌مثابۀ تحليلي ارجاع‌محور (مطالعۀ موردي: غزلي از سعدي)

نظريۀ اشاره‌هاي شناختي به‌مثابۀ ابزاري براي تعيين عوامل تعيين‌كنندۀ شيوۀ ارجاع در بافت متني، از مباحث مهم زبان‌شناسي شناختي به‌ شمار مي‌آيد. مسئلۀ پژوهش حاضر، بررسي كاربرد نظريۀ اشاره‌هاي شناختي در تحليل شعر فارسي است. مدّعاي اصلي كه در پژوهش حاضر مطرح شده، اين است كه اشاره‌هاي شناختي، ابزارهايي مناسب براي كاربست شيوه‌اي نوين در تحليل شعر فارسي هستند كه به شكلي ويژه، شعر را براساس انواع ارجاع واكاوي مي‌كنند. به‌منظور اثبات اين ادّعا و بررسي شيوۀ كاربست اين نظريه، نخست بنيان‌هاي نظري اشاره‌هاي شناختي و مسائل اساسي آن همچون نظريۀ انتقال اشاره مطرح شده و سپس يك غزل از سعدي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. نتايج پژوهش حاضر نشان مي‌دهد اشاره‌هاي شناختي و نظريۀ انتقال اشاره مي‌تواند خلأ موجود را كه در بلاغت سنّتي و علم معاني، ذيل مقولۀ ارجاع وجود دارد، پوشش دهد و با كاربست اين نظريه‌ها مي‌توان نوعي تحليل ارجاع‌محور را در شعر فارسي طرح‌ريزي كرد.