بررسي انتقادهاي علامه خفري بر نظريه علم الهي ابن سينـا

مسئله ي علم باري تعالي قبل و بعد الايجاد اشياء يكى از عميق ترين و غامض‏ترين مسائل فلسفى و كلامي در تاريخ تفكر اسلامي بوده است. شيخ الرئيس، علم باري تعالي به ماسوي قبل و بعد الايجاد اشياء را به واسطه ي صور مرتسمه و علم حصولي مي داند. علامه خفري با دقت نظر و ارائه دلايل متقن، با رد صور مرتسمه و با مطرح كردن علم كمالي اجمالي و تفصيلي، بيان مي كند كه علم باري تعالي عين ذات و ذات واجب به اعتبار ذاتش، منشأانكشاف تمامي موجودات بوده و عين آن چيزي است كه در خارج ايجاد كرده است؛ پس تمامي ممكنات به اعتباري علم الهي و به اعتباري معلوم الهي اند. خفري اعتقاد به صور مرتسمه را مستلزم محل واقع شدن، منفعل شدن و استكمال ذات به وسيله صور مرتسمه دانسته است. نگارنده معتقد است كه صدرالدين شيرازي در مسئله ي علم باري تعالي قبل و بعد الايجاد اشياء از آراء علامه خفري تاثير پذيرفته است.