مباني ديني پاسخگويي در قرآن كريم: راهبردي براي سيستمهاي اجتماعي عقلاني

اين پژوهش با هدف تبيين مفهوم پاسخگويي از طريق غور و بررسي در مباني نظري و آيات قرآن كريم و روايات ديني مرتبط و با بهره گيري از فرايند چرخه اي تحليل كيفي انجام شده است. بخش اول پژوهش نشان دهنده فراگير بودن مفهوم پاسخگويي در قلمروهاي مختلف زماني، مكاني و موضوعي است؛ از پاسخگويي در برابر خداوند تا پاسخگويي به مردم. در بخش دوم از طريق مطالعه آيات قرآني و تدبُر بر روي آنها با بهره گيري از فهرست موضوعي تفاسير نور و نمونه و با بهره گيري از روش تحليل محتواي كيفي فرايند چرخه اي تحليل، 59 مفهوم فراگير احصاء و سپس اين مفاهيم در ذيل 20 مفهوم محوري دسته بندي و در نهايت 9 مفهوم سازماندهي شده مشتمل بر حق گرايي، باطل گريزي، اطاعت الهي، عدم تكبر، ايمان، عمل صالح، تقوا، موازين الهي و وعده الهي به عنوان مباني پاسخگويي در سه حوزه شناختي، عاطفي و رفتاري به منظور ترويج و توسعه آموزه هاي قرآني حكمراني اسلامي در سيستم هاي اجتماعي عقلاني پيشنهاد شده است.