نقد جامعه‌شناسي رمان «پاييز فصل آخر سال است» با رويكرد ساختارگرايي تكويني

A sociological critique of the novel "Paeiz Fasle Akhare Sal Ast" using the developmental structuralist critical approach

در اين نوشتار، رمان «پاييز فصل آخر سال است»، نوشته نسيم مرعشي با رويكرد ساختارگرايي تكويني لوسين گلدمن بررسي مي­ شود. روش گلدمن در اين رويكرد، بررسي ساختار اثر و علت پديد آمدن اين ساختارها بر اساس شرايط تاريخي است. اين نقد در دو مرحله انجام مي‌شود: در مرحله­ اول با عنوان دريافت به بررسي ساختار اثر مي‌پردازد و مرحله­ دوم با نام تشريح، ساختارهاي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اثر در پيوند با جامعه بررسي مي‌شود. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي به اين پرسش پاسخ مي­دهد كه چه پيوندي بين ساختارهاي رمان‌ مورد بررسي با ساختارهاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي جامعه وجود دارد و چگونه مي ­توان هم‌ارزي ساختاري و رابطه ديالكتيك مورد ادعاي نقد تكويني را ميان ساختار رمان مرعشي و ساختار عيني جامعه در زمان تكوين اين اثر نشان داد. اين پژوهش همچنين به چگونگي بازتاب جهان­بيني نويسنده به ­عنوان نمايندۀ طبقۀ اجتماعي در اين اثر داستاني مي‌پردازد. اين نوشته باهدف تبيين اين روابط متقابل شكل‌گرفته است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه مطابق نظريه گلدمن، مرعشي موفق به خلق اثري شده كه در آن هم­ارزي استواري ميان ساختار اين اثر با ساختارهاي جامعه­ اي كه اثر در آن شكل گرفته است، ديده مي­ شود و اين هم­ارزي ساختاري در كنار روابط ديالكتيك اجزاي گفتماني مرتبط به هم، رمان وي را به اثري اصيل تبديل كرده است.

In this paper, the novel "Paeiz Fasle Akhare Sal Ast" by Nasim Marashi is analyzed by using Lucien Goldmann's developmental structuralist approach. One of the approaches of criticizing the literary works is the developmental structuralist approach in which the dialectical relations of the literary work's structure and the social structure that the work has been developed within it are analyzed; Therefore, the approach, structure and content of the literary work, writer's mentality and the worldview of a class that the writer represents and its relation to the structure of the society in which the work has been developed are analyzed. The main question of this study is whether there is a structural equivalence and dialectical relationship between the structure of the Marashi's novel and the objective structure of society during its development? This article has been based on the explanation of these mutual relations and the findings of the study have shown that according to the theory of Goldmann, Marashi has succeeded in creating a work in which there is a stability equivalence, and this structural equivalence along with the dialectical relations of the related discursive components have turned his novel into an original work .