برنامه‌ريزي راهبردي توسعه گردشگري در نقاط پيراشهري موردپژوهي: محور گردشگري ورديج-واريش؛ منطقه 22 شهرداري تهران

Strategic planning for tourism development in periurban areas, Case study: Vardij-Varish tourism route; District 22 of Tehran Municipality

امروزه گردشگري به‌عنوان يكي از پيشران‌‌هاي توسعه جوامع به‌شمار مي‌رود. در اين ميان گردشگري پيراشهري نيز همچون ساير گونه‌هاي گردشگري نقش مهمي در توسعه محلي و منطقه‌اي و اقتصاد محلي بر عهده دارد. هدف پژوهش حاضر كه به صورت موردي در محور گردشگري ورديج-واريش صورت پذيرفته، تدوين راهبردهاي مناسب توسعه گردشگري است. روش انجام پژوهش، توصيفي-تحليلي است كه جهت گردآوري داده‌ها از روش‌هاي اسنادي و مراجعه به منابع كتابخانه‌اي و پيمايشي و به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات از مدل سوات و ماتريس برنامه‌ريزي راهبردي كمّي (QSPM) استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه راهبرد مناسبِ توسعه گردشگري در محور مورد مطالعه، راهبرد رقابتي است. رويكرد مديران محلي و منطقه به موضوع گردشگري و لزوم توسعه محور گردشگري و نزديكي به قطب‌‌هاي جمعيتي و فعاليت كلانشهرهاي تهران و البرز در زمره فرصت‌هاي مهم محور گردشگري به‌شمار مي‌رود. همچنين در اولويت‌بندي راهبردها بر اساس ماتريس برنامه‌ريزي راهبردي كمّي، راهبرد برنامه‌ريزي جهت سوق دادن محور به سوي استفاده از آگروتوريسم و اكوتوريسم، تنوع‌بخشي به اشتغال روستاييان براي ايجاد معيشت پايدار و جلب گردشگران به روستاها و راهبرد تنوع‌بخشي به فعاليت‌ها و امكانات و خدمات و تسهيلات گردشگري به منظور افزايش تنوع شغلي به ترتيب بالاترين امتبازها را كسب كردند؛ در نتيجه از اولويت بيشتري برخوردارند. تنوع‌بخشي به برنامه‌هاي تبليغاتي براي معرفي جاذبه‌هاي محور به گردشگران و جلب مشاركت‌هاي مردمي در حفاظت و بهره‌برداري پايدار از منابع طبيعي با تأكيد بر حفظ محيط‌زيست نيز از ديگر راهبردهاي مهم در توسعه گردشگري در محور ورديج-واريش است.

Today, tourism is one of the drivers of community development. Meanwhile, periurban tourism, like other types of tourism, plays an important role in local and regional development and local economy. The purpose of the present study, which has been conducted in the Vardij-Varish tourism axis, is to formulate tourism development strategies. The research method is descriptive-analytical. To collect data, documentary methods and reference to library and survey resources have been used. The SWOT model and the Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM) were also used for data analysis. The results show that the appropriate strategy for tourism development in the study area is competitive. The approach of local and regional managers to the issue of tourism and the need to develop the tourism axis and proximity to population centers and the activities of Tehran and Alborz provinces are among the important opportunities of the tourism axis. Also, based on the Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM), strategies such as planning to shift to agricultural tourism and ecotourism, diversify rural employment to create sustainable livelihoods and attract tourists to rural areas, and diversification strategies to tourism activities and facilities and services to increase job diversity gained the highest rank and priority, respectively. Diversification of advertising programs to introduce attractions to tourists and attract public participation in the protection and sustainable use of natural resources with emphasis on environmental protection is another important strategy in tourism development on the Vardij-Varish axis.