پديد آورندگان :
بهمنش، ناهيد دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي - گروه زبانشناسي، تهران، ايران , كاظمي، فروغ دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي - گروه زبانشناسي، تهران، ايران , جابري نسب، نرگس دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران جنوب - گروه زبان و ادبيات فارسي، تهران، ايران
كليدواژه :
زﺑﺎﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ , اﺳﺘﻌﺎرة ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ , ﻗﺼﺎﯾﺪ و ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻌﺪي و ﭘﺮوﯾﻦ , دﻧﯿﺎ
چكيده فارسي :
براساس نظرية استعاره مفهومي، نظام مفهومي در ذهن انسان ماهيّتي استعاري دارد و استعاره‌ها اركان اصلي انتقال مفاهيم انتزاعي هستند. در پژوهش پيش‌رو، مسئلة اصلي آن است كه «شيوة مفهوم‌سازي استعاري «دنيا» در قصيده‌ها و قطعه‌هاي سعدي و پروين چگونه است؟». هدف اصلي پژوهش آن است كه پي‌ببريم مفهوم‌سازي دنيا، ديدگاه غالب اين دو شاعر را نسبت‌به دنيا چگونه بازنمايي ميكند. پژوهش به روش توصيفي ـ تحليلي انجام شد. نتايج حاصل از بررسي‌داده‌ها شامل 229 استعاره در حوزة مقصد دنياست كه از قصيده‌ها و قطعه‌هاي دو شاعر نمونه‌گيري و ارزيابي شد. يافته‌ها نشان مي‌دهد حوزه‌هاي مبدأ شيء، انسان، ساختمان، سفر، حيوان، دريا، مزرعه، اقتصاد و تجارت و جنگ در اشعار هر دو شاعر بيان شده است. استعارة سرزمين و ملك تنها در اشعار سعدي يافت شد؛ درحالي‌كه حوزه‌هاي مبدأ باغ، معدن، قصه، جادو، كوه، ديو و اژدها، ورزش، چاه، خيمه و چادر، آتش، غذا، دشت، محكمه‌گاه، صاعقه، مكتب و مدرسه، كندو، گياه، كمينگاه و دِه تنها در اشعار پروين نمود يافته است. سعدي غالباً از حوزة مبدأ شيء، و پروين از حوزة مبدأ انسان براي مفهوم‌سازي دنيا استفاده ميكند؛ پروين با انسان‌نگاريِ پديدة دنيا به مجموعه‌اي متنوع از استعاره‌ها دست يافته است كه چگونگي درك از دنيا و چگونگي عملكرد نسبت‌به آن را در چارچوب انگيزه‌ها، ويژگي‌ها و فعاليت‌هاي انساني مهيا ميكند. گفتني است هر دو شاعر حوزة مبدأ «شيء ازدست‌دادني» را در قصيده و نيز در قطعه به كار گرفته‌اند كه مي‌تواند مبيّن آن باشد كه ايشان دنيا و متعلقات دنيا را شايستة وابستگي و دلبستگي ندانسته‌اند. درمجموع، با آنكه در اشعار پروين تنوع استعاري بيشتري ديده مي‌شود، نگرش و انديشه‌اش نسبت‌به مفهوم دنيا هم‌جهت با سعدي است؛ تاآنجاكه مي‌توان گفت پروين در نگاه به دنيا از سعدي تأثير پذيرفته است.
چكيده لاتين :
According to the theory of conceptual metaphor, the conceptual system in the human mind has a metaphorical nature and metaphors are the main pillars in transmitting abstract concepts. In the present research, the main issue is to study how is the method of metaphorical conceptualization of the 'world' in Ghasides and Ghetaas of Saadi and Parvin? The main purpose of this study is to find out how conceptualization of the world represents the poets' dominant thinking towards the world. The research was conducted by descriptive-analytic method. The results of studying consist of 229 conceptual metaphors about the target of the world which were selected and evaluated from both poets’ Ghasides and Ghetaas. The findings show that the source domains including object, human, buildings, journey, animal, sea, farm, business, and war were mentioned in both poets’ poems. The source domain of land was just found in Saadi’s poems. Furthermore, source domains such as garden, mine, fiction, magic, mountain, devil, sport, well, tent, fire, food, plain, court, thunder, school, hive, plant, ambush location, and village were just fund in Parvin’s poems. Saadi has mostly used the object source domain but Parvin has mostly used human source domain to conceptualize 'world'. So, she has achieved a set of different metaphors which offer experiences about how to comprehend world and acts towards it in terms of human motivations, characteristics, and activities. It can be said that both poets have used source domain 'losing object' both in Ghasides and Ghetaas. It can be inferred that both poets do not consider the world and its belongings as a valuable thing to be interested in. To sum up, in spite of different metaphors in parvin’s poems, her thoughts and attitudes towards the concept of the world is convergent with Saadi’s as far as it can be said that she has been affected by Saadi’s attitudes towards the world.
