نقد و بررسي كتاب زندگي، زمانه و تاريخ‌نگاري وصاف شيرازي

A Critique on the Book "Life, Time and Historiography of Wassaf"

عصر حاكميت ايلخانان، حسب مقتضيات تاريخي، با رشد تاريخ نگاري فارسي همراه بود. آثار تاريخ نگارانه فراواني كه در قلمرو ايلخاني و از سوي ديگر در قلمرو مماليك پديد آمدند، كارنامۀ تاريخ‌نگاري اسلامي- ايراني را تقويت و زمينه هاي فهم تاريخ اين عصر را هموار كرده است. در اين ميان، وصاف، اديب– مورخي كه از حيث سبك ادبي و ساختار تاريخي، شيوه متفاوتي را در ارائه برداشتهاي تاريخي بكار گرفته، از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. كتاب «زندگي، زمانه وتاريخ نگاري وصاف» از اين جهت كه به مورخي اين چنين پرداخته حائز اهميت است و به همين سبب مورد بررسي قرار گرفته است. نقد كتاب مذكور با تفاوت قائل شدن ميان دو مفهوم تبيين و تفسير و دو گونه كنشگر مورخ و تاريخ شناس و همين طور اهتمام به رويكرد هاي سلبي و ايجابي توأمان انجام شده و اين هدف را تعقيب مي كند تا نشان دهد ميان فهم تاريخ با تاريخ نگاري تفاوت است و بايسته نيست كه فهم تفسيري امروزي خود از تبيين مورخانه به معني تاريخ نگاري قلمداد شود.

The era of Ilkhanid's rule, according to historical requirements, was accompanied by the growth of Persian historiography. Numerous historiographical works that appeared in the Ilkhanids realm and on the other hand in the realm of the Mamluks have strengthened the record of Islamic-Iranian historiography and eased the way for understanding the history of this era. Among them, Wassaf, a literate-historian who has used a different method in presenting historical interpretations in literary style and historical structure played a special role. The book "Life, Time and Historiography of Wassaf" is important because it deals with such a historian and has been studied for this reason. The critique of this book is done by the distinction between the two concepts; explanation and interpretation, as well as differing concepts of historian and history-researcher, further the attention to both negative and positive approaches, pursues this goal to show that there is a difference between understanding of history and historiography and current interpretive understanding of the historian’s explanation, should not be considered historiography.