بررسي كتاب A Realist Theory of Science (نظريه اي واقع گرا درباره علم)

”A Critical Review on the Book “A Realist Theory of Science

تاكنون روايت هاي متفاوتي درخصوص ماهيّت علم و فعّاليّت علمي ارائه شده است. روي بسكار كه از پيشگامان واقع گرايي انتقادي است با انتشار كتاب نظريه اي واقع گرا درباره علم درصدد ايجاد يك انقلاب كوپرنيكي در فلسفه علم است كه به نظر مي رسد به خوبي از پس آن برآمده است. او براي اين منظور به برجسته سازيِ مباحث هستي شناسي و توجّه هم زمان به ماهيّت اجتماعي دانش مي پردازد. بسكار در اين كتاب كه كتابي اصيل و حاوي استدلال هاي قوي و نظريه هاي بديع در فلسفه علم است ضمن انتقاد از برخي مكاتب فلسفي و تبيين نظريه علم خود، به مقولات مهمي نيز در فلسفه علم اشاره مي كند. اين اشارات او كه با پشتوانه فلسفي مطرح مي شود براي يك محقّق در حيطه فلسفه بسكار بسيار الهام بخش خواهد بود. از مهم ترينِ اين مقولات مي توان به ملازم دانستن واقع گرايي هستي شناختي و نسبي گرايي معرفت شناختي و هم چنين نقد نظريه صدق تارسكي توسّط بسكار اشاره كرد. هدف از اين مقاله كه به روش توصيفي-تحليلي انجام شده، بررسي مهم ترين اثر فلسفه علم طبيعي بسكار و يافتن نقاط ضعف و قوّت اين اثر است. اين كار ضمن مروري مبسوط بر كل كتاب، در وجوه مختلفِ صوري، كيفي و محتوايي انجام شده است. در پايان مقاله، چند پيشنهاد كاربردي نيز ارائه مي گردد.

Different narratives have been offered so far of the nature of science and scientific activity. Roy Bhaskar as one of the leading critical realists seeks to set the ground for a Copernican Revolution in the philosophy of science which seems to have been handled well by him. To this end, he proceeds to highlight the ontological debates and at the same time pays attention to the social nature of science. In “A Realist Theory of Science”, which contains original and powerful arguments in the philosophy of science, not only does he raise criticisms against some philosophical schools and explains his own theory of science, rather he does also broach significant categories in the philosophy of science. His remarks with their philosophical basis can inspire the scholar who studies Bhaskar’s philosophy. Among the most important ones of these categories, one can refer to the mutuality of ontological realism and epistemological relativism as well as his criticism of Tarsky’s theory of truth. This essay aims at reviewing Bhaskar’s key work in the philosophy of natural sciences and identification of its points of weakness and strength using a descriptive-analytic method. This is undertaken through a detailed review of the whole book in view of its formal, qualitative, and content dimensions. The essay is concluded by a number of practical suggestions.