سنجش و ارزيابي ميزان تاب‌آوري نواحي شهري در برابر زلزله (موردي: ناحيه غربي شهر ايذه)

Measuring and Evaluating the Resilience of Urban Areas Against Earthquakes:The Western Part of the City of Izeh

يكي از راهكارهاي موفق در زمينه كاهش آسيب‌پذيري ناشي از مخاطرات، ارتقاي تاب‌آوري (اقتصادي، اجتماعي، كالبدي و نهادي) مي‌باشد. موقعيت جغرافيايي منطقه موردمطالعه و دفعات وقوع مخاطرات طبيعي(زلزله). در آن مهمترين عامل انجام پژوهش حاضر بوده كه هدف اصلي آن سنجش ميزان تاب‌آوري مناطق شهري مي‌باشد. به همين منظور در اين پژوهش به منظور بررسي مولفه اي اجتماعي و اقتصادي و نهادي تأثير گذار در تاب‌آوري شهري از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نتايج آزمون هاي رگرسيون و پيرسون نشان داد كه در ناحيه غربي شهر ايذه متغير عوامل اجتماعي با ضريب0/741 درصد، بيشترين تأثير را در تاب‌آوري اين منطقه داشته و عوامل نهادي باضريب 0/547 درصد كمترين عامل اثرگذار در تاب آوري شهري اين منطقه مي‌باشد. همچنين آزمون رگرسيون نيز مشخص كرد كه متغير مستقل اجتماعي با 54 درصد، اقتصادي 42 درصد و نهادي با 29 درصد توانسته بر تاب‌آوري تأثير بگذارد.در روش دوم و براي مشخص نمودن تأثير مؤلفه كالبدي بر تاب‌آوري شهري از 5 شاخص اصلي (كيفيت، قدمت، نوع مصالح، مساحت و دسترسي به ابنيه‌ها) تأثير گذار بر كاهش آسيب‌پذيري كالبدي شهر در برابر زلزله استفاده گرديد نتايج بررسي ها با استفاده از نرم افزار Arc GIS و مدل سلسله مراتبي فازي (FAHP) نشان داد كه محدوده مركزي ناحيه غربي شهر ايذه به دلايل: قدمت بالا ابنيه‌ها و كيفيت پايين ساخت‌وساز را به‌عنوان مناطقي با پايين ترين سطح تاب‌آوري در كل ناحيه مشخص نمود.

Introduction: One of the successful ways to reduce the vulnerability result of hazards is promoting the (economic, social, physical, and institutional) toleration. The geographical location of the study area and the occurrence of natural hazards (earthquakes) have been the most important factors in the present study, with the main purpose to measure the toleration of urban area. For this purpose, Method: in this study, in order to study the social, economic and institutional component affecting on urban toleration, the questionnaire was used. Results: The results of regression and Pearson tests showed that in the western part of Izeh city, the variable of social factors with a coefficient of 0.741 percent had the greatest effect on the toleration of this region and institutional factors with a coefficient of 0.547 percent had the least effective factor on urban toleration in this region. The regression test also found that an independent social variable with 54%, an economic variable with 42% and an institutional variable with 29% were able to influence on toleration. In the second method and to determine the effect of the somatic component on urban toleration, 5 main indicators (quality, antiquity, type of materials, area and access to buildings) effecting on reduction of the skeletal vulnerability of the city against earthquakes were used. Conclusion: The results of the studies using software Arc GIS and fuzzy hierarchical model (FAHP) showed that the central area of the western part of Izeh city was identified as areas with the lowest level of toleration in the whole area due to the high antiquity of buildings and low quality of construction.