خاستگاه انديشه سلفي جهادي و تكفيري در دورۀ معاصر

The Origin of Salafi Jihadism and Takfirism in the Contemporary Era

پيدايش جنبش­ هاي سلفي در دهه­ هاي اخير پرسش­ هايي در سياسي، اجتماعي و فكري برانگيخته است. ايدئولوژي مطرح شده از سوي رهبران اين گروه‌ ها، مبتني بر بازگشت به اسلام راستين، موجب پرسش و جست‌وجو در باب نسبت ميان انديشۀ اين گروه ­ها با دين اسلام و كتاب و سنت پيامبر اكرم(ص) گرديده است. در اين مقاله، عقايد اين گروه­ها ريشه يابي و تبارشناسي خواهد شد و تا حدي به زمينه ­هاي بروز اين انديشه ­ها نيز مي‌پردازيم. گرچه ريشه‌هاي سلفي‌گري را به دوران صدر اسلام باز مي­گردانند، در مجموع اين طرز فكر و عمل، زير سايۀ انديشه­ هاي ابن­تيميه قرار دارد. اين مقاله، به روش توصيفي و تحليلي تنظيم و در آن تنها به نمونه­ هايي از جريانهاي سلفي در ساليان متأخر اشاره شده است. از ميان انديشه­ هاي مؤثر در شكل‌گيري سلفي‌گري، تنها به بررسي آراء مودودي و سيدقطب به اختصار پرداخته‌ايم.

The rise of Salafist movements in recent decades suggests inquiries into the political, social, and intellectual aspects. The ideology put forward by the leaders of these groups is based on a return to veritable Islam. The relationship between these groups' ideology and Islam, the book and tradition of the Holy Prophet is a matter of question. This article seeks to trace the origins and genealogy of these ideas and the contexts of their emergence. The findings show that although the roots of Salafism go back to the early days of Islam, under the influence of Ibn Taymiyyah's thoughts. The ideology reproduced when Islamic civilization was in weakness, which led to the creation of Salafism. The article is about two case studies: Maududi and Sayyid Qutb.