كليدواژه :
توسعه پايدار , نردبام پايداري , بحران زيست محيطي , رويكردهاي چهارگانه , فرايند تحليل سلسله مراتبي
چكيده فارسي :
پس از انقلاب صنعتي، بشر شيفته از دستاوردهاي فناورانه به بهره برداري بيشتر و بيشتر از مواهب طبيعي پرداخت. تا پيش از آن، نرخ بهره برداري بشر بسيار كمتر از نرخ توليد و جذب زمين بود و بنابراين مشكلات زيست محيطي چنداني به چشم نمي خوردند؛ اما به تدريج با استثمار هر چه بيشتر بشر، شرايط طبيعت رو به تنزل گذاشت و هشدارها درباره پايدار نبودن فرايندهاي انساني به تعريف مفهوم توسعه پايدار منتج شد. ايران هم كشوري است كه به دليل بهره برداري هاي نادرست از منابع طبيعي، در معرض بحران هاي ،« نردبام پايداري » زيست محيطي بسياري قرار دارد . ا ز همين رو، مقال ه حاض ر پس ا ز معرفي رويكردهاي چهارگانه مفهوم بزرگ ترين و حياتي ترين بحران هاي زيست محيطي ايران امروز را شناسايي مي كند و با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي و بهره گيري از نظرات 20 متخصص حوزه هاي محيط زيست و شهرسازي، ميزان تهديدآميز بودن هر يك از بحران ها را (AHP) ( به صورت كمي مشخص مي نمايد . درنهايت، اولويت تهديد بحران ه ا و وز ن ه ر يك از آن ها به شرح زير ب ه دست آمد : 1 4) تخليه روستاها ،( 3) آلودگي هوا ( 0,147 ،( 2) تخريب جنگل ها، مراتع و زمين هاي كشاورزي ( 0,222 ،( خشك سالي ( 0,425 0,139 ) و 5) از دست رفتن تنوع زيستي ( 0,067 ). با شناسايي اين اولويت ها، رويكردهاي لازم براي هر يك از بحران ها از ميان ) براي مواجهه با تخريب ،« توسعه پايدار آرماني » رويكردهاي چهارگانه پيشنهاد شد. براي مواجهه با بحران خشك سالي رويكرد تخليه روستاها و مهاجرت به » و « آلودگي هوا » براي مواجهه با ،« توسعه پايدار قوي » جنگل ها، مراتع و زمين هاي كشاورزي رويكرد و براي مواجهه با از دست رفتن تنوع زيستي يكي از دو رويكرد توسعه پايدار ضعيف يا « توسعه پايدار ضعيف » رويكرد « شهرها كنترل آلودگي پيشنهاد مي شود.
چكيده لاتين :
After the Industrial Revolution, human beings, fascinated by technological achievements, became more and more exploited by natural resources. Prior to that, the rate of human exploitation was much lower than the rate of land production and absorption, so there were few environmental problems. Gradually, however, with the increasing exploitation of human beings, the conditions of nature declined, and warnings about the unsustainability of human processes led to the definition of the concept of sustainable development. Iran is also a country that is exposed to many environmental crises due to misuse of natural resources. Therefore, after introducing the four approaches of the concept of "sustainability ladder", the present article identifies the biggest and most vital environmental crises in Iran today and using the Analytic Hierarchy Process (AHP) and the opinions of 20 experts in the field of environment and urban development, quantifies the threat of each crisis. Finally, the threat priority of crises and the weight of each of them were obtained as follows: 1) Drought (0.425), 2) Destruction of forests, pastures and agricultural lands (0.222), 3) Air pollution (0.147), 4) Evacuation of villages (0.139) and 5) biodiversity loss (0.067). By identifying these priorities, the necessary approaches, among the four approaches, for each of the crises were proposed. To face the drought crisis, the approach of "ideal sustainable development", to face the destruction of forests, pastures and agricultural lands, the approach of "strong sustainable development", to face "air pollution" and "evacuation of villages and migration to cities", the approach of "weak sustainable development" and to address biodiversity loss, either weak sustainable development or pollution control is suggested.
