روابط ساختاري بازنمايي‌هايي شناختي بيماري با خود مديريتي نوجوانان مبتلا به ديابت نوع يك: نقش واسطه‌اي راهبردهاي خود تنظيمي

Structural Relationships of Cognitive Illness Representations with Self-Management in Type 1 Diabetic Adolescents: The Mediating Role of Self-Regulation Strategies

خود مديريتي اساس درمان ديابت تلقي شده و بر پايه ي از عوامل روانشناختي و اجتماعي قرار دارد. هدف از پژوهش حاضر ارزيابي تجربي برازش مدلي بود كه در آن روابط ساختاري بازنمايي‌هايي شناختي بيماري با خودمديريتي نوجوانان مبتلا به ديابت نوع يك با توجه به نقش واسطه‌اي راهبردهاي خودتنظيمي مدنظر قرار گرفت. اين مطالعه از نوع مطالعات همبستگي(مدل‌سازي معادلات ساختاري) بود كه با حجم نمونه 250 نفر نوجوان مبتلا به ديابت نوع يك در شهر تبريز انجام شد. ابزارهاي پژوهشي شامل: پرسشنامه ادراك بيماري IPQ، مقياس مقابله با موقعيت هاي استرس زا CISS، پرسش نامه استاندارد خودكارآمدي ديابت، مقياس خود مديريتي ديابت DSMS بود. داده ها در نرم افزار SPSS و ليزرل تجزيه و تحليل شدند. ارزيابي مدل فرضي پژوهش با استفاده از شاخص هاي برازندگي نشان داد كه مدل فرضي با مدل اندازه گيري برازش دارد (CFI=0.95 , NFI=0.97 , RMSEA=0.09). نتايج نشان داد كه بازنمايي هاي شناختي به ترتيب با ضريب استاندارد -0.73 و -0.50 بر خودتنظيمي و خودمديريتي در سطح p>0.05 اثر معني دار دارند. همچنين، خودتنظيمي نيز با ضريب استاندارد 0.47 بر خودمديريتي اثر معني دار دارد. تصورات شناختي نوجوانان درباره بيماري از طريق مولفه هاي خودتنظيمي (خودكارآمدي و روش هاي مقابله اي) بر خودمديريتي بيماري ديابت در نوجوانان تاثير مي گذارد. بنابراين با شناسايي و اصلاح تصورات شناختي ناكارآمد و بهبود راهبردهاي خودتنظيمي نوجوانان ديابتي مي توان خود مديريتي اين بيماري را بهبود بخشيد.

Self-management is the basis of diabetes treatment and is based on psychological and social factors. The purpose of the present study was to evaluate the empirical fit of a model in which structural relationships of cognitive representations of disease with self-management of adolescents with type 1 diabetes were considered with regard to the mediating role of self-regulation strategies. This study was a correlation study (structural equation modeling) with a sample size of 250 adolescents with type 1 diabetes in Tabriz. Research tools were: IPQ Disease Perception Questionnaire, CISS Stressful Coping Scale, Standard Diabetes Self-Efficacy Questionnaire, DSMS Diabetes Self-Management Scale. Data were analyzed by SPSS and LISREL. Evaluation of the hypothetical model by using fitness indices showed that the hypothetical model fitted to the measurement model (CFI = 0.95, NFI = 0.97, RMSEA = 0.09). The results showed that cognitive representations with standard coefficient of -0.73 and -0.50 had significant effect on self-regulation and self-management at p> 0.05 level, respectively. Also, self-regulation had a significant effect on self-management with standard coefficient of 0.47. Cognitive perceptions of adolescents about the disease through self-regulation (self-efficacy and coping methods) influence self-management of diabetes in adolescents. Therefore, self-management of this disorder can be improved by identifying and modifying dysfunctional cognitive perceptions and improving self-regulation strategies in diabetic adolescents.