تعيين شاخص‌هاي موثر در معدنكاري سبز با روش‌هاي ارزيابي دپسي و ديمتل فازي، سازگار با شرايط محيط‌زيستي ايران

Determination of Green Mining Efficiency Indicators Using DPSIR Model and Fuzzy DEMATEL Methods، Compatible with Iran's Environmental Conditions

معدنكاري سبز مجموعه اي از روش هاي علمي و فني براي كاهش اثرات زيانبار محيط زيستي معدنكاري در مراحل اكتشاف، استخراج، فراوري، بهره برداري و ر ها سازي معادن متروكه است. هدف اين پژوهش طراحي مدل مديريت معدنكاري سبز با تعيين شاخص هاي موثر بر معدنكاري سبز است. ماهيت اين پژوهش از نوع كاربردي و نياز محور است. روش و ابزار گردآوري داده ها شامل روش تحقيق پيمايشي زمينه يابي با رويكرد مرور نظام مند ادبيات پژوهشي همراه با ابزار پرسش نامه بود. جامعه آماري پژوهش، مجموعه كارشناسان و فعالان حوزه محيط زيست معدني بود. از روش ديمتل فازي و مدل محيط زيستي فشار-پاسخ دپسي براي ارزيابي داده ها استفاده شد. براساس اين داده ها يازده شاخص موثر بر مديريت معدنكاري سبز تعيين گرديد. نتايج ارزيابي ها نشان مي دهد كه شاخص رشد اقتصادي و شاخص بانك اطلاعات محيط زيستي معدني از شاخص هاي اصلي معدنكاري سبز است. شاخص تدوين مقررات محيط زيستي، شاخص فرآيند جهاني شدن و شاخص التزام به كنوانسيون هاي محيط زيستي از شاخص هاي ضعيف معدنكاري سبز هستند. شاخص ارتقاي آگاهي هاي محيط زيستي كاركنان، شاخص فرهنگ سازماني محيط زيستي، شاخص نقش ذي نفعان و شاخص تاثير ديدگاه سازمان هاي مردم نهاد از شاخص هاي نسبتا مستقل با اثرگذاري كم محسوب مي گردند. شاخص مميزي مستمر محيط زيستي و شاخص استفاده از فناوري روز از شاخص هاي مستقل مي باشد و بر بقيه شاخص ها تاثير چنداني ندارد.

Green mining is a set of scientific and technical methods to reduce the harmful environmental effects of mining in different stages of exploration, extraction، processing, and exploitation and inactive mine. The main purpose of this research was to design a green mining management model by determining of the indicators affecting green mining. The research is basic and applied type. We used the questionnaire form to get expert comments about green mining indicators. DEMATEL and DPSIR methods were used to evaluate these data. Based on the data, 11 indicators are affecting green mining. The results show that the economic growth index and the minining environmental database index are the main indicators of a green mining model. The indexs of environmental regulations, globalization and acting to environmental conventions are the weak indicators of a green mining model. Environmental knowledge of organization, companies and employee index, role of mine owner's index and role of NGO Index are relatively independent indicators from each other's and with low impact. The index of continuous environmental evaluation and the index of application of modern technology in green minning are independent indicators and do not have effect on other indicators.