طراحي الگوي نوين تأمين مالي خُرد اسلامي در نظام بانكي ايران (مبتني‌بر عقود وكالت، قرض‌الحسنه و مرابحه)

Designing a New Model of Islamic Micro-Financing in Iranian Banking System (Based on Mandate, Qarz al-Hasan and Murabaha Contract)

يكي از نهادهاي مرتبط با حوزه تأمين مالي، نهاد تأمين مالي خُرد است كه در چند دهه أخير در بسياري از كشورها به‌عنوان راهكاري مناسب جهت افزايش كارآفريني و اشتغال‌زايي و كمك به رفاه خانوارهاي ضعيف و متوسط مطرح‌شده است. نظر به كمبود توسعه ابزارهاي مالي تأمين مالي خرد در نظام بانكي ايران متناسب با شرايط گروه‌هاي كم‌درآمد و متوسط جامعه، ارائه هدفمند اين خدمات كمتر به اهداف مدنظر نائل‌آمده است. ازاين‌رو ضرورت طراحي شيوه‌هاي نوين براي تأمين مالي اين دسته از اقشار جامعه كه در عين كارآمدي، متناسب با اهداف و كاركردهاي بانكداري ايران نيز باشد، شديداً احساس مي‌شود. مقاله حاضر با استفاده از روش تحقيق توصيفي- پيمايشي و نقطه ‌نظرات خبرگان تدوين‌شده و ارائه الگويي نوين جهت تأمين مالي خرد در نظام بانكي كشور را نتيجه داده است. الگوي پيشنهادي اين پژوهش، مبتني‌بر جذب سپرده از طريق عقد وكالت خاص و پرداخت تسهيلات از طريق عقود قرض‌الحسنه و مرابحه باهدف تأمين مالي اقشار ضعيف و متوسط جامعه است.

In recent decades, micro-financing institution has been proposed in many countries as a suitable solution for increasing entrepreneurship and job creation and improving the welfare of poor and moderate households. Due to the deficiency of microfinance instruments appropriate for low and average income groups of the society in the Iranian banking system, the targeted provision of these services has failed to achieve its goals. Hence, it is necessary to design new methods for financing these social groups, so that while efficient, they keep in line with the goals and functions of Iranian banking. This paper has designed and presented a new model for microfinance in the Iranian banking system by using a descriptive- exploratory method and experts' points of view. The proposed model is based on attracting deposits through special contract of mandate and payment of facilities using Qarz al- Hasan and Murabaha contracts with the aim of financing the weak and middle classes of the society.