پديد آورندگان :
نظري، ژيلا دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي، اردبيل، ايران , سيدشريفي، رئوف دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات اردبيل، ايران , نريماني، حامد دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات اردبيل، ايران
كليدواژه :
تنش خشكي , شاخص كلروفيل , كودهاي زيستي , هدايت الكتريكي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: خشكي شديدترين عامل تنشي غيرزيستي است كه رشد و عملكرد گياهان زراعي را محدود مي‌كند. تنش خشكي عملكرد بسياري از گياهان زرعي را با مهار فتوسنتز و كارايي فتوسيتمII ، كاهش مي‌دهد. كاربرد مايكوريزا راه كاري است كه مي‌تواند عملكرد گياه را در محيط‌هاي تنش‌زا بهبود بخشد و در نتيجه، رشد گياه را از طريق مكانيسم‌هاي مختلف افزايش دهد. مكانيسم‌هاي مورد استفاده توسط مايكوريزا براي افزايش روابط آبي گياهان ميزبان، به‌طور كامل روشن نيستند، با اين حال، ممكن است با افزايش جذب آب توسط هيف‌هاي خارجي، تنظيم حركات روزنه‌اي، افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان و جذب مواد مغذي به‌ويژه فسفر اتفاق بيفتد. همچنين، ورمي‌كمپوست مي‌تواند از طريق افزايش مواد مغذي موجود گياه مستقيماً موجب افزايش عملكرد گياه شود و با بهبود ساختار خاك و تحريك فعاليت‌هاي ميكروبي، نسبت به كود شيميايي مرسوم، به‌طور غيرمستقيم كيفيت خاك را ارتقا دهد. سيليكون يك ريز مغذي مكمل براي سيستم‌هاي بيولوژيكي است و نقش فيزيولوژيكي مهمي در ميزان فتوسنتز و محتواي كلروفيل دارد. ازاين رو هدف اين مطالعه ارزيابي اثر مايكوريزا، ورمي‌كمپوست و سيليكون بر برخي صفات زراعي و فيزيولوژيكي تريتيكاله تحت شدت‌هاي مختلف تنش خشكي بود.
مواد و روش‌ها: آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاوري و منابع طبيعي دانشگاه محقق اردبيلي در سال 1399-1398 اجرا شد. تيمارها شامل آبياري در سه سطح (آبياري كامل به‌عنوان شاهد، محدوديت ملايم آبي يا قطع آبياري در 50% مرحله سنبله‌دهي، محدوديت شديد آبي يا قطع آبياري در 50% مرحله غلاف رفتن)، كاربرد كودهاي آلي و زيستي در چهار سطح (عدم كاربرد به‌عنوان شاهد، كاربرد ورمي‌كمپوست، مايكوريزا، كاربرد توام ورمي‌كمپوست و مايكوريزا) و محلول‌پاشي نانوسيليكون (محلول‌پاشي با آب به‌عنوان شاهد و محلول‌پاشي دو گرم در ليتر نانوسيليكون) بود.
يافته‌ها: نتايج نشان داد در 81 روز پس از كاشت كاربرد توام ورمي‌كمپوست، مايكوريزا و محلول‌پاشي نانوسيليكون تحت شرايط آبياري كامل، فلورسانس حداكثر (93/43%)، فلورسانس متغير (41/97%)، عملكرد كوانتومي (05/37%)، شاخص كلروفيل (62/60%)، شاخص نيتروژن (75/42%) و محتواي آب نسبي برگ پرچم (41/46%) نسبت به شرايط قطع آبياري در مرحله غلاف رفتن عدم كاربرد كودهاي آلي و زيستي و نانوسيليكون افزايش داد. عدم كاربرد كودهاي آلي و زيستي و نانوسيليكون تحت شرايط قطع آبياري در مرحله غلاف رفتن هدايت الكتريكي و فلورسانس حداقل برگ پرچم را افزايش داد. همچنين آبياري كامل، كاربرد توام ورمي‌كمپوست، مايكوريزا و محلول‌پاشي نانوسيليكون عملكرد دانه را 52/59% نسبت به قطع آبياري در مرحله غلاف رفتن و عدم كاربرد كودهاي آلي و زيستي و نانوسيليكون افزايش داد.
نتيجه‌گيري: به‌نظر مي‌رسد كاربرد كودهاي آلي و زيستي و نانوسيليكون مي‌تواند با بهبود فلورسانس كلروفيل و برخي صفات فيزيولوژيكي، عملكرد دانه تريتيكاله را در شرايط محدوديت آبي افزايش دهد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Drought is the most severe abiotic stress factor limiting plant growth and crop production. Drought stress decreases the yield of many crops by inhibits plant photosynthesis and photosystem II efficiency. Mycorrhiza application is a strategy that can improve plant performance under stress environments and, consequently enhance plant growth through different mechanisms. The mechanisms used by mycorrhiza to enhance the water relations of host plants are not amply clear, however, this may occur by increasing water absorption by external hyphae, regulation of stomatal apparatus, increase in activity of antioxidant enzymes and absorption of nutrients particularly phosphorus. Also, vermicompost can directly increase plant production through increasing available plant nutrients and indirectly promote soil quality by improving soil structure and stimulating microbial activities, relative to conventional chemical fertilization. Silicon is an essential micronutrient for biological systems and plays a crucial physiological role in photosynthetic rate and chlorophyll content. Therefore, the aim of this study was to evaluate the effects of mycorrhiza, vermicompost and silicon on some physiological and agronomic traits of triticale under different intensities drought stress.
Materials and methods: an experiment as factorial was conducted based on randomized complete block design with three replications in a research greenhouse of faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabil during 2020. The experimental factors were included irrigation in three levels (normal irrigation as control; moderate water limitation or irrigation withholding at 50% of heading stage; severe water limitation or irrigation withholding at 50% of poddind stage), application of organic and bio fertilizers (no application of bio fertilizers as control, application of vermicompost, Mycorrhiza application, both application vermicompost and Mycorrhiza), foliar application of Nano Silicon (foliar application with water as control and foliar application of 2 g.L-1).
Results: The results showed that 81 days after planting, both application of vermicompost with Mycorrhiza and nano silicon foliar application under normal irrigation conditions, increased maximum fluorescence (43.93%), variable fluorescence (97.41%), quantum yield (37.05%), chlorophyll index (60.62%), nitrogen index (42.75%) and relative water content of flag leaf (84.27%) in comparison with no application of organic and bio fertilizers and nano silicon under irrigation withholding in podding stage. no application of organic and bio fertilizers and nano silicon under full irrigation increased electrical conductivity and minimum fluorescence of flag leaf. Also, both application of vermicompost with Mycorrhiza and nano silicon foliar application under normal irrigation conditions, increased grain yield (59.52%) in comparison with no application of organic and bio fertilizers and nano silicon under irrigation withholding in podding stage.
Conclusion: It seems that the application of organic and bio fertilizers and nano silicon can increase the grain yield of triticale under water limitation due to improve chlorophyll fluorescence and some physiological traits.
