ديپلماسي علمي به‌مثابه قدرت نرم: از تجارب جهاني تا الگوي بومي

امروزه ديپلماسي علمي جايگاه مهمي بين كشورهاي جهان پيدا كرده و مخصوصاً كشورهاي مدعي رهبري جهاني به‌صورت فزاينده از ظرفيت آن در جهت افزايش قدرت نرم و افزايش نفوذ خود در جوامع هدف استفاده مي‌كنند. جمهوري اسلامي ايران نيز كمابيش به اين مسئله اهتمام داشته است، اما با توجه به فقدان يك الگوي جامع و مؤثر براي ديپلماسي علمي ايران در اين پژوهش تلاش شده است با روش تحليليتوصيفي تجارب و دستاوردهاي نظري و عملي جهاني مورد نقد و بررسي قرار گيرد و گامي كوچك و ابتدايي در راستاي حركت به سمت الگوي مطلوب اسلاميايراني ديپلماسي علمي برداشته شود. اين پژوهش ضمن بررسي تعاريف موجود ديپلماسي علمي، به رويكردها، حوزه‌ها و ابعاد آن مي‌پردازد و تجربه عملي كشورهاي منتخب را در ديپلماسي علمي بيان مي‌كند. در پاسخ به سؤال اصلي پژوهش يعني »در الگوي مطلوب اسلاميايراني ديپلماسي علمي چگونه به افزايش قدرت نرم كشور مي‌انجامد؟ « با بهره‌گيري از تجارب جهاني و مباني و اصول اسلاميايراني مي‌توان شش بعد را براي اين الگو برشمرد و آن را از اين حيث بررسي كرد: هدف، رويكرد، محتوا، ابراز، مخاطب و كنشگر. اين شش بعد به ابعاد و حوزه‌هاي مختلف ديپلماسي علمي قابل تسري است. الگوي مطلوب ديپلماسي علمي و ابعاد شش‌گانه آن را مي‌توان به‌صورت يك منظومه ترسيم كرد. منظومه‌اي كه هدف نهايي آن اقامه قسط و تزكيه مسلمانان و مردم جهان از طريق تحقق تمدن نوين اسلامي و سلطه حق بوده و ساير اجزاي آن در ذيل اين هدف كلي قرار مي‌گيرند و عمل مي‌كنند.