تحليل گفتمان شيخ فضل الله نوري پيرامون مفهوم آزادي در انقلاب مشروطيت

انقلاب مشروطيت در ايران، بعنوان يك نقطه عطف در تاريخ سياسي كشور علاوه بر تحولات گسترده سياسياجتماعي مفاهيم نويني همچون عدالت، قانون و آزادي و.. را وارد ادبيان سياسي ايران نمود. دراين بين »آزادي «، كه مفهوم و ابعاد آن همواره در علوم انساني از چالش برانگيز ترين مباحث علمي بوده، در دوران مشروطيت نيز رهيافت‌هاي گوناگوني در مطالعه، معنا، برداشت و ابعاد آن پديد آمد و انديشمندان و رهبران مذهبي و كنشگران سياسي كشور، نگاه متفاوتي به اين مفهومِ اساسيِ فلسفه سياسي ابراز داشتند و هركس بر حسب مباني فكري خويش و با گرايشي كه ملتزم به آن بوده، آزادي را تعريف كرده و برداشت خود از آزادي را بيان مي‌داشت. با اين وصف تحليل گفتمانِ انديشمندان مختلف پيرامون مفهوم آزادي مي‌تواند ما را به درك و شناخت دقيقتر از مباني فكري طيف مربوط به آن انديشه آگاه تر سازد. بر اين مبنا در اين مقاله كوشش شده تا گفتمان يكي از شخصيت هاي برجسته دوران مشروطيت، از طيف علماي مشروعه خواه پيرامون مفهوم و ابعاد »آزادي « يعني »شيخ فضل الله نوري « مورد تحليل قرار گيرد. در تحقيق حاضر كه به روش تحليل گفتمان لاكلا و موف به انجام رسيده اين نتايج به دست آمد كه دال مركزي گفتمان شيخ فضل الله نوري پيرامون آزادي بحث امنيت، نظم ،ثبات وانسجام فكري واعتقادي وملي جامعه ايران، است و گفتمان وي در خصوص آزادي را پيرامون مفاهيمي همچون »هرج و مرج در كشور و تضعيف در اسلام «، »خطر زوال دين «، »رواج منكرات و مسكرات «، » تعارض مفهوم مدنظر مشروطه خواهان از آزادي با آموزه هاي ديني «، »سؤاستفاده منحرفان « و »از بين رفتن يكپارچگي دركشور « ميتوان مفصل بندي نمود.