سنجش نابرابري فضايي توسعه‌‌‌يافتگي زيرساختي در استان اردبيل

اعتقاد بر اين است كه تجهيز يك كشور يا منطقه به زيرساخت‌‌هاي كافي و مناسب، يك عامل مهم براي تداوم رشد اقتصادي، جذب سرمايه‌‌گذاري خارجي و گسترش تجارت است. با‌وجود‌اين، نتايج چند پژوهش حاكي از اين است كه دسترسي به امكاناتِ زيرساختي در شهرستان‌‌هاي استان اردبيل نابرابر بوده‌است و زيرساخت‌‌هاي كافي براي بهره‌‌برداري از توان‌‌هاي بالقوۀ طبيعي اين استان درجهت رشد اقتصادي وجود ندارد. با آگاهي از نبود مطالعه‌‌اي جامع در مورد زيرساخت‌‌هاي استان اردبيل، پژوهش حاضر با هدف تحليل نابرابري فضايي توسعه‌‌يافتگي زيرساخت‌‌ها در استان اردبيل انجام شده است. هدفِ پژوهش، كاربردي؛ رويكرد آن، توصيفي تحليلي و شيوۀ گردآوردي داده‌‌ها، كتابخانه‌‌اي اسنادي بوده است. براي نيل به اين هدف، 100 شاخص زيرساختي به‌كار برده شد كه در شش گروهِ زيرساخت‌‌هاي حمل‌‌ونقل و ارتباطات، اجتماعي رفاهي، آب و انرژي، كشاورزي، مالي و مناطق سبز دسته‌‌بندي شدند. براي تجزيه‌وتحليل اين شاخص‌‌ها از مدل بولزاي در قالب اعداد خاكستري سه پارامتره استفاده شد كه وزن آن‌ها با روش انتخاب ارجحيت (PSI) محاسبه شد. محاسبات اين مدل نشان داد كه در بولزاي مثبت (0.486) و نسبي (0.522)، شهرستان مغان و در بولزاي جامع (0.488)، شهرستان اردبيل در جايگاه اول قرار دارند. شهرستان پارس‌‌‌آباد در هر سه جواب با امتيازهاي 0.57، 0.19 و 5.776 به‌‌عنوان محروم‌‌ترين شهرستان‌ها شناخته شد. محاسبۀ بولزاي جامع به تفكيك گروه‌‌هاي زيرساختي نشان داد كه شهرستان «بيله‌‌سوار» در زيرساخت‌‌ حمل‌‌ونقل و ارتباطات، شهرستان «پارس‌‌آباد» در زيرساخت اجتماعي رفاهي، شهرستان «نير» در زيرساخت انرژي، شهرستان‌‌ «خلخال» در زيرساخت كشاورزي، شهرستان‌‌هاي «خلخال و مغان» در زيرساخت مالي و شهرستان «اردبيل» در زيرساخت سبز دچار كمبود شديدي هستند. با توجه به تأثير زياد زيرساخت‌‌هاي سلامت بر توسعۀ ناخالص داخلي استان، اولويت سياست اقتصادي و سرمايه‌‌گذاري عمومي، به زيرساخت‌‌هاي بهداشت و درمان داده شد. نتيجه اين است كه در استان اردبيل در توزيع امكانات زيرساختي، نابرابري وجود دارد و برنامه‌‌ريزي درست براي رفع اين كاستي‌‌ها به مطالعاتي فراتر از پژوهش حاضر درجهت افزايش توليد ناخالص داخلي، همگرايي درآمد و رشد اقتصادي نياز دارد.