شناسايي مزيت‌ها و توان‌هاي اقتصادي نواحي روستايي با رويكرد شكل‌گيري فضاي يكپارچۀ عملكردي (مورد شناسي: روستاهاي شهرستان سروآباد- استان كردستان)

در كشورهاي درحال‌توسعه ازجمله ايران، نياز است كه با شناسايي مزيت‌‌هاي نسبي نقاط سكونتي يك مجموعه، سعي شود كه اين نقاط در يك فضاي عملكردي بر مبناي مزيت‌‌هاي‌‌شان با يكديگر رقابت كرده و فرصت‌‌هاي برابر پيشرفت را براي آن‌ها فرآهم آورد. در اين راستا نيز، در پژوهش حاضر ابتدا ميزان پايداري اقتصادي روستاهاي منطقۀ مورد مطالعه مورد سنجش قرار گرفت؛ در ادامه توانمندي‌هاي فعلي و مزيت‌هاي نسبي نواحي روستايي درجهت شكل‌گيري فضاي همگن عملكردي در 7 محور شناسايي شدند جامعۀ آماري اين پژوهش شامل روستاهاي شهرستان سروآباد از استان كردستان به تعداد 72 روستا است. براي سنجش وضعيت پايداري روستاها از 17 متغير اقتصادي استفاده شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، كاربردي، از حيث روش انجام؛ توصيفيتحليلي بوده كه درجهت گردآوري داده‌‌ها از روش اسنادي و پيمايشي بهره‎ گرفته ‌‌است. داده‌‌هاي حاصل ازطريق اطلاعات سرشماري 1395 نواحي روستايي شهرستان سروآباد، قضاوت شفاهي گروه دلفي و بازديدهاي ميداني حاصل آمد و تجزيه‌وتحليل آن‌ها با بهره‌‌گيري از تكنيك تاپسيس، ابزارهاي آمار فضايي (شاخص خود همبستگي موران، لكه‌‌هاي داغ)، مقايسۀ دودويي، انجام گرفت. نتايج تحقيقي حاكي از آن است كه ميزان پايداري اقتصادي روستاهاي منطقه در حد نيمه‌مناسب و از لحاظ توزيع فضايي نرمال و تصادفي است. از لحاظ تقسيم‌بندي روستاها در سه سطح پايدار، نيمه‌پايدار و ناپايدار قرار گرفتند. 11 روستا از 72 يعني كمتر از 16 درصد كل روستاهاي شهرستان در طبقۀ پايدار، 25 روستا قريب به 35 درصد روستاهاي منطقه، در طبقۀ نيمه‌پايدار توزيع يافته و 50 درصد (36 روستا) نيز در طبقۀ ناپايدار جاي گرفته‌اند. همچنين توانمندي‌‌هاي فعلي و مزيت‌‌هاي نسبي نواحي روستايي در هفت محور، داراي مزيت‌‌هاي توسعۀ تجارت مرزي، توليد بادام درختي و گردشگري روستايي بر مبناي گردشگري غذايي؛ توسعۀ گردشگري روستايي بر مبناي طبيعت‎گردي، گردشگري فرهنگي و گردشگري سلامت (طبيعت درماني، بهره‌‌گيري از گياهان دارويي و...)؛ توسعۀ شيلات و توليد صنايع دستي؛ توسعۀ باغات و توليد توت‌فرنگي و فرآوري محصولات مرتبط با آن‌ها؛ دامداري و بهره‎گيري از توان‎هاي آب‎هاي معدني و گياهان دارويي؛ زراعت با تأكيد بر كشت صيفي‎جات و كشت محصولات ديمي و آبي (گندم و جو)، توليد عسل و مزيت خدماتيارتباطي، شناسايي شدند تا با درنظرگرفتن منطقه به‌عنوان يك فضاي عملكردي، فرصت‌‌هاي برابر توسعه به تمامي روستاها در يك نظم فضايي مطلوب، درجهت بهره‌‌مندي عادلانه از ثمرات توسعه داده شود. درنهايت نيز، راهكارهايي در راستاي بهره‌‌مندي از مزيت‌‌هاي شناسايي‌شده درجهت حركت در مسير توسعۀ پايدار روستاها و شهرستان، ارائه شده ‌‌است.