نقد و بررسي تأثير بن‌مايه‌هاي فكري فرماليسم در نظريه‌هاي ادبي ادونيس

Critical study of the intellectual foundations effect of the Formalism school on Adonis’s literary theories

مكتب ادبي فرماليسم يكي از مهم‌ترين مكتب‌هاي پيشرو و شالوده شكن در نقد ادبي جهان بوده است. اين مكتب با ظهورش بسياري از اصول سنتي در عرصه‌ي نوشتار و سنت‌هاي ادبي را تحت‌الشعاع قرارداد. فرماليست‌ها به مسئلۀ فرم، زبان ادبي و... بسيار توجه مي‌كردند تا به هدف اصلي خود يعني ادبيت دست يابند. ادونيس، شاعر و ناقد پرآوازۀ عرب، ازجمله برجسته‌ترين نظريه‌پردازان ادبي معاصر به شمار مي‌رود كه تأثيرپذيري و الهام گرفتن از مكاتب گوناگون را منبعي در جهت گسترش و غناي ديدگاه‌هاي ادبي خود به كار گرفته است. فرماليسم از مهم‌ترين مكاتب غربي است كه مي‌تواند بر روي نظريات ادبي وي تأثير فراواني نهاده باشد. لذا در پژوهش حاضر بر آنيم كه نظريه‌هاي ادبي ادونيس را از منظر همخواني با مباني فرماليستي مورد نقد و بررسي قرار دهيم. روشي كه ما در اين پژوهش بهره گرفتيم، تحليلي - توصيفي با استفاده از ابزار تطبيق و مقايسه است كه الگوي آن مزجي ميان رويكرد فرانسوي و آمريكايي است. براي اين منظور در بحث اصلي مقاله به‌ كاوش سخنان ادونيس، در رابطه با نحوه تأثيرپذيري‌اش و نيز بررسي مهم‌ترين مباني مشترك و متفاوت ميان ديدگاه‌هاي ادبي وي با فرمال‌ها پرداختيم و در خاتمه به اين نتيجه رسيديم كه در سخنان و ديدگاه‌هاي ادبي ادونيس شواهد متعددي وجود دارد كه مي‌تواند گواهي بر شناخت و تأثيرپذيري‌اش از فرمال‌ها باشد. ازجمله اصلي‌ترين شواهدي كه رنگ و بوي فراواني از ديدگاه‌هاي فرماليستي در آن ديده شد، نقش بارز زبان ادبي در ديدگاه‌هاي ادونيس و نيز تلاشش براي افزون نمودن ادبيت متن است.

The formal literary school was one of the most important pioneering and deconstructive schools in international literary criticism. With its emergence, this school influenced many traditional principles of writing and literary traditions. The Formalists paid great attention to the issue of form and literary language, etc to achieve their main goal, which is literariness; Adonis, was regarded the poet, and famous Arab critic among the most prominent contemporary literary theorists, who have used the impression and inspiration from various schools as a source for expansion and richness of their views, in the meantime, Formalism is the most important western schools that are likely to have an abundant impact on the Adventist's theories. Therefore, in the present study, we want to critique his views from the perspective of compatibility with formalist principles. The method that we used in this study is analytical and descriptive using comparison tools, the model of which is a combination of the French and American approaches; For this purpose, in the main discussion, we searched for the words of Adonis, regarding his influence, and also examined the most important commonalities and differences between his literary views and formalities and finally, we concluded that there are several shreds of evidence in Adonis's words and views that can be a testimony to his knowledge and influence on the Formalists. One of the main pieces of evidence in which several flavors have been seen from their views is the prominent role of literary language in Adonis's views and his attempt to increase the literariness.