تحليل واژگاني و ساختاري مجموعه داستاني «المعذّبون في الأرض» اثر طه حسين با رويكرد بينامتنيت

A study of the vocabulary and the structure of the collection “the tortured on earth” by Taha Hussein based on the intertextuality approach

طه حسين، اديب و ناقد معاصر عرب، از پيشگامان جنبش نوگرايي در مصر بود و در ادبيات معاصر عرب، از جايگاه خاصي برخوردار گشت. طه حسين، آثار اجتماعي و تاريخي بسياري نوشته و به‌دليل مصاحبت با قرآن كريم، تحت تأثير اسلوب قرآن كريم قرار گرفته و جلوه‌هاي مختلف اين تأثيرپذيري را در شيوه‌ي نويسندگي خود به وديعه گذارده است. بيگمان اين تأثيرپذيري، سبك داستاني او را پويا، استوار و آهنگين ساخته است. از جمله آثار طه حسين كه اقتباس از قرآن كريم در آن نمودي خاص يافته، مجموعه داستاني «المعذبون في الأرض» است كه با تأملي اندك در ساختار اين كتاب، مي‌توان بينامتنيت قرآني را در آن ملاحظه كرد. اين مقاله با تكيه بر روش توصيفي– تحليلي، با تحليل و واكاويِ واژگاني و ساختاري مجموعه «المعذبون في الأرض» و تاثير پذيري اين مجموعه از قرآن كريم بر مبناي نظريه بينامتنيت مي‌پردازد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان ميدهد كه: الف) نويسنده در اين مجموعه داستاني، به‌گونههاي مختلفي از متن قرآن كريم الهام گرفته است كه از آن جمله مي‌توان به تأثير واژگاني، فواصل آيات، ساختار آيات بلند و اساليب متنوع بياني قرآن كريم اشاره كرد. ب) جلوه‌هاي بينامتنيت قرآني اين مجموعه داستاني را مي‌توان در نوع نفي جزئي يا اجترار و نيز در نوع نفي كلي يا حواري كه ادبي‌تر و داراي نوآوري بيشتري است يافت.

Taha Hussein the contemporary Arab writer and critic is considered one of the pioneers of the renaissance of transformation in Egypt and occupied a prominent place in contemporary Arabic literature. He wrote many social and historical monuments, and because of the inseparability of the Holy Qur’an, he was influenced by his style, and we find the manifestations of this influence in the style of his writing in his some works, this made his narrative style more active, lively and rhythmic. His collection of stories entitled “The tortured on earth” is considered one of the books in which the quotation from the contents and structure of the Qur’an appears, and those who contemplate the style of this group find the Qur’anic character in it. This study, according to the theory of intertextuality, aims to study the extent to which the “tortured on earth” group is affected by the Holy Qur’an. an‎d explaining the structural similarities between it and the Noble Qur’an, through the descriptive and analytical approach. Among the most important findings of the research are: A) The aspects of this influence are represented in the quotation of vocabulary from the Noble Qur’an, the similarity with the Qur’anic commas, the style of long Qur’anic verses, and the similarity with the styles contained in the Qur’anic verses. b) The features of the Qur’anic intertextuality appear in this book in the type of partial negation and also more in the type of general negation or dialogue, which is more effective and creative