عنوان مقاله :
نشانه‌هاي تصويري تنعم در تك پيكر نگاري‌هاي درباري زنانة عصر زند و قاجار در قياس با نگارگري مكتب اصفهان
عنوان به زبان ديگر :
The Visual Signs of Affluence in the Single Figurative Paintings of the Court Women in the Zand and Qajar eras and their Comparison with the Paintings of the Isfahan School
پديد آورندگان :
مافي تبار، آمنه دانشگاه هنر - دانشكده هنرهاي كاربردي - گروه طراحي پارچه و لباس، تهران، ايران
كليدواژه :
نقاشي قاجار , نقاشي زند , پيكرنگاري درباري , مكتب اصفهان , نشانة تصويري , تنعم , مكنت
چكيده فارسي :
بيان مسئله: پيكرنگاري درباري، سبكي در نقاشي ايراني است كه مقارن با دورة زند شكل گرفته و تقريباً تا پايان فرمانروايي سومين پادشاه قاجار دوام مي‌آورد. اين نوع پيكرنگاري در زمام‌داري طولاني مدت فتحعلي‌شاه شناخته شده‌تر است و نمونه‌هاي آن از قواعد ثابتي پيروي مي‌كند. از آنجا كه نمادينه‌هاي تصويري در مقايسه وانمود آشكارتري پيدا مي‌كند پرسش اصلي آن است، نشانه‌هاي تصويري تنعم در تك پيكر نگاري‌هاي درباري زنانة عصر زند و قاجار، در قياس با نگاره‌هاي مكتب اصفهان چگونه‌اند.
هدف: جستجو در نشانه‌هاي تصويري تنعم در تك پيكر نگاري‌هاي عصر زند و قاجار است كه به فرم زنانه محدود شده هدف اين پژوهش است.
روش پژوهش: اين مقاله با نمونه‌گيري احتمالي طبقه‌بندي شدة دوازده تابلو از پيكرنگاري‌هاي درباري در مقابله با چهار نگاره از مكتب اصفهان به شيوة تحليلي ـ تطبيقي به مقصود خود دست پيدا مي‌كند.
يافته‌ها: برخلاف پيكره‌هاي زنانه در مكتب اصفهان كه معمولاً با حالت لميده و در فضاي خارجي بر زمينة ساده با حداقل فضا‌سازي به تصوير درآمده‌اند؛ در عصر زند و نيمة نخست قاجار، زنان با حالت‌هاي مختلف نشسته، ايستاده، حركات موزون و البته كمتر لميده؛ بيشتر قاب تصوير مبتني بر فضاي داخلي را به اشغال درآورده و انواع خوراك، نوشيدني و حيوانات خانگي به نشانة مكنت در خدمت آن‌ها بوده است. اسلوبي كه نه فقط در سبك نقاشي كه در نگاه به دولتمندي از يك‌سو و جنسيت زنانه از سوي ديگر برخلاف دورة پيشين تعريف مي‌شود.
چكيده لاتين :
Problem Definition: Royal figurative painting, a style of Persian painting formed during the Zand era, continued until the end of the reign of the third Qajar Shah in Iran. This type of iconography received much recognition during the 37-year reign of Fath-Ali Shah and such artworks followed fixed rules. Given that visual symbols are further manifested comparatively, the main question of the study is as follows: How are the visual signs of affluence in the single royal figurative paintings of court women of the Zand and Qajar eras in comparison with the Iṣfahān school of painting?
Objective: This study aimed to investigate the visual signs of affluence in the single royal figurative paintings of the Zand and Qajar eras restricted to the feminine custom.
Research Method: In this analytical-comparative study, stratified random sampling was used to select artworks from twelve royal figurative paintings to be studied in comparison with four miniatures from Iṣfahān school.
Results: Unlike the iconographies of women in Iṣfahān school, generally depicted in a reclined position in external spaces with simple and minimum backgrounds; during the Zand era and the first half of the Qajar era, women were painted in sitting, standing, dancing, and occasionally reclined positions in internal spaces with various kinds of foods, drinks and animals as signs of possessing wealth. In contrast with the preceding era, this pattern is not only defined in the style of painting but also in the view of opulence on the one hand and the female gender on the other.
