روابط پيدا و پنهان پژوهش‌هاي سازماندهي دانش در جهان: تحليل هم‌ استنادي

Known and Hidden Relationships of Knowledge Organization Research in the World: a Co-Citation Analysis

مقدمه: سازماندهي دانش از مباحث قديمي و اساسي كتابداري و اطلاع رساني به‌شمار مي‌رود. هدف پژوهش حاضر آشكارسازي روابط پيدا و پنهان پژوهشگران سازماندهي دانش در جهان است. روش‌شناسي: نوع پژوهش كاربردي است كه با رويكرد علم‌سنجي و با روش تحليل هم‌استنادي انجام‌شده است. ركوردهاي پژوهش بر مبناي كليه مقاله‌هاي دو مجله سازماندهي دانش و فصلنامه فهرست‌نويسي و رده‌بندي و كليدواژه‌هاي مرتبط با قلمرو سازماندهي دانش نمايه شده در وبگاه علم در سال‌هاي 1900 تا 2019 گردآوري‌شده است. در نهايت 17950 ركورد به‌صورت كامل همراه با مأخذ با فرمت plain text موردبررسي قرار گرفت. تعداد كل استنادها 360143 بود. در اين پژوهش، نويسندگاني كه 130 استناد و بيشتر دريافت كرده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند كه تعداد اين افراد 178 نفر بود. به‌منظور ترسيم شبكه هم‌استنادي از ماتريس 178 در 178 استفاده و شبكه هم‌استنادي نويسندگان ترسيم شد. در ادامه ماتريس متقارن ايجادشده به ماتريس همبستگي تبديل شد. براي ترسيم ماتريس از نرم‌افزار بيب اكسل، براي تحليل شبكه‌هاي هم‌استنادي از نرم‌افزار يو‌سي‌آي‌نت، براي ترسيم شبكه هم‌استنادي از نرم‌افزار ووز ويور، براي ترسيم نمودار دندروگرام از نرم‌افزار اس.پي.اس.اس و براي ترسيم نمودار راهبردي نيز از نرم‌افزار اكسل استفاده گرديد. يافته‌ها: يورلند پرتأليف‌ترين و سالتون پراستنادترين پژوهشگر سازماندهي دانش در جهان هستند. هم‌چنين زوج روبرتسون و سالتون داراي بيشترين هم‌استنادي است. ساختار فكري سازماندهي دانش از يازده خوشه اصلي تشكيل‌شده است. بزرگ‌ترين خوشه (خوشه چهارم) شامل سي‌وشش پژوهشگر است كه به موضوع بازيابي اطلاعات پرداخته است. پس‌ازآن، خوشه نخست با سي‌وپنج نويسنده است كه با موضوع رفتار اطلاع‌يابي ـ بازيابي اطلاعات آمده است. خوشه‌هاي ده و يازده نيز هركدام داراي هجده پژوهشگر است كه به موضوع‌هاي فهرست‌نويسي و رده‌بندي و سازماندهي دانش پرداخته‌اند. خوشه نه با هفت نويسنده كوچك‌ترين خوشه است كه به موضوع علم‌سنجي پرداخته است. خوشه‌هاي تركيبي، علم‌سنجي، هستي‌شناسي و فهرست‌نويسي و رده‌بندي داراي بالاترين تراكم و خوشه‌هاي بازيابي اطلاعات و سازماندهي دانش داراي بالاترين مركزيت هستند. نتيجه‌: ايجاد پيوند هم استنادي ميان نويسندگان سازماندهي دانش، نشان‌دهنده ارتباط فكري ميان نويسندگان اين قلمرو است. همه نويسندگان پرانتشار سازماندهي دانش، لزوماً جزء نويسندگان پراستناد محسوب نمي‌شوند. موضوع‌هاي بازيابي اطلاعات، رفتار اطلاع‌يابي و سازماندهي دانش نقش پررنگي در پژوهش‌هاي سازماندهي دانش دارند. نويسندگان پرانتشار و پراستناد، حضور مؤثرتري در نقشه علمي هم استنادي دارند. تحليل هم استنادي نويسندگان، مي‌تواند مهم‌ترين نويسندگان و روابط بين آن‌ها را نمايش دهد. از اين تحليل‌ها مي‌توان در سياست‌گذاري‌هاي كلان بهره برد.

Introduction: Knowledge organization is one of the old and basic topics of knowledge and information science. The aim of this study is to conduct a scientific mapping of knowledge organization based on author co-citation analysis. Methodology: The type of research was applied by the citation analysis method. The research records are compiled based on all articles in the two journals of Knowledge Organization and Cataloging and Classification Quarterly and keywords related to the field of knowledge organization indexed in Web of Science database from 1900 to 2019. Finally, 17,950 records were analyzed in full with plain text format. The total number of citations was 360143. In this study, cuts were made for authors who received 130 citations and more, numbering 178; therefore, a 178 by 178 matrix was used to draw the co-citation network and the authors’ co-citation network was drawn. Then the created symmetric matrix was transformed into a correlation matrix. To draw a matrix BibExcel software, to analyze co-citation networks UCINET software, to draw co-citation grid VOSviewer software, to draw a dendrogram diagram SPSS software and to draw a strategic chart Excel software were used. Findings: The findings show that Horland was highly productive and Salton has highly cited articles in the field of knowledge organization. Robertson and Salton also have the most co-citations in this area. The intellectual structure of the field of knowledge organization consists of 11 main clusters. The largest cluster (cluster 4) consists of 36 researchers dedicated to information retrieval. After that, cluster 1 with 35 authors, which is in the subject of seeking behavior-information retrieval. Categories 10 and 11 also have 18 researchers each, covering topics such as cataloging and classification, and knowledge organization. Cluster 9, with seven authors is the smallest cluster that deals with the subject of scientometrics. Combined clusters, scientometrics, ontology, and cataloging and classification have the highest density. Information retrieval and knowledge organization clusters also have the highest centrality. Conclusion: The creation of a co-citation network among the authors of the knowledge organization shows the intellectual connection between the authors. Not all prolific writers in this field are necessarily well-known authors. Issues of information retrieval, information behavior, and knowledge organization play an important role in knowledge organization research. Highly productive and high cited authors also cite a more effective presence on the scientific map. The co-citation analysis of the authors can show the most influential authors and the relationships between them. These analyzes can be used in macro-policies and policy-making.