تحليل عقلانيت و منطق فقهي ، حقوقي بازنگري در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

Analysis of rationality and jurisprudential-legal logic Review of the Constitution of the Islamic Republic of Iran

قانون اساسي در حكم سند مادر و مبناي وفاق و همبستگي يك ملت- دولت و ابزاري براي تعيين خطوط و اصول محوري، حل مسائل و مديريت كلان يك واحد سرزميني است. اگرچه اصل ثبات در باب چنين متن بنياديني بايد مورد توجه باشد، با اين حال اين فرض نيز مدنظر است كه با وقوع تحولات و متفاوت شدن روندها، امكان و بستر براي تغيير در قانون اساسي نيز بايد وجود داشته باشد. مساله و پرسش اصلي مقاله حاضر تحليل كيفيت بازنگري قانون اساسي از جهات عقلانيت و منطق فقهي و حقوقي است. بر اين اساس، اين مساله مورد توجه است كه مرز ميان ثبات و تغيير در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران بر اساس اصول و مولفه هاي عقلاني و فقهي- حقوق به چه نحوي قابل ترسيم است؟ برپايه فرضيه مقدماتي، «مستفاد از مباني عقلاني و فقهي- حقوقي قانون اساسي در جمهوري اسلامي ايران اگرچه به عنوان اصلي ترين سند قانوني كشور مورد توجه است، منتها با تحول در مباني و روندهاي سياسي- اجتماعي امكان تغيير و تحول در آن از وضعيت موجود به وضعيت مطلوب در آن، مستند به حق تعيين سرنوشت و منطق حقوق و حكومت، به ويژه در چارچوب رفراندوم متصور بوده و اين امر در زمره مباني بلوغ در نظام سياسي در اسلام به شمار مي‌آيد». روش پژوهش در اين مقاله تبييني و شيوه گردآوري داده‌ها و اطلاعات، كتابخانه‌اي- اسنادي است.

The constitution is the mother document and the basis of the unity and solidarity of a nation-state and a tool for determining the central lines and principles, solving problems and macro-management of a territorial unit. Although the principle of stability should be taken into account in such a fundamental text, it is also assumed that with the occurrence of changes and different trends, there should be the possibility and context for a change in the constitution. The main issue and question of the present article is the analysis of the quality of constitutional review in terms of rationality and jurisprudential and legal logic. Accordingly, the question is how to draw the line between stability and change in the Constitution of the Islamic Republic of Iran based on the principles and components of rational and jurisprudential law? According to the preliminary hypothesis, "Using the rational and jurisprudential-legal principles of the Constitution in the Islamic Republic of Iran, although considered as the main legal document of the country, but with the change in the socio-political principles and trends, it is possible to change the current situation." "In its ideal state, it is based on the right to self-determination and the logic of law and government, especially in the context of a referendum, and this is one of the foundations of maturity in the political system in Islam." The research method in this article is explanatory and the method of collecting data and information is documentary-library.