كليدواژه :
ﺷﻴﺦ ﺻﺪوق , ﻣﺸــﺎﻳﺦ ﺣﺪﻳﺜﻲ , رواﻳﺎت ﻋﺎﻣﻪ , رواﻳﺎت ﻣﻨﺘﻘﻠﻪ , ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺸــﺎﻳﺦ ﻋﺎﻣﻪ
چكيده فارسي :
يكي از اتهاماتي وارده بر شيخ صدوق، اثرپذيري بي‌ضابطه او از مشايخ شيعي عنوان شده است. از سويي ديگر برخي در ذيل روايات منتقله، بهره‌گيري وي از مشايخ عامه را نيز دليل ورود روايات ناصحيح عامه به منابع حديثي شيعه دانسته‌اند. از اين‌رو پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصيفي-تحليلي به چگونگي بهره‌گيري شيخ صدوق از نظرات مشايخش بپردازد تا چارچوب‌هاي وي در ميزان و حوزه‌هاي اثرپذيري از مشايخش را تبيين كند. اثرپذيري شيخ صدوق از مشايخ شيعي در موضوعات رجالي، اعتقادي، تفسيري، لغوي، فقه الحديثي، نقد الحديثي و تاريخي بوده است. اما صدوق در اين اثرپذيري ضابطه‌مند بوده و ديدي نقادانه به اين نظرات داشته است. هم‌چنين او در اخذ روايات از مشايخ عامه از پذيرش هر روايتي اجتناب نموده و با اهدافي هم‌چون اثبات حقانيت شيعه، اقرار آن‌ها در فضايل اهل بيت (ع)، وحدت بين شيعه و سني به نقل روايات آن‌ها پرداخته است اما ديد نقادانه خود را نيز در اين بين انعكاس داده است. شناخت كافي صدوق بر فقه عامه سبب شده است تا فتاواي صدوق از اثرپذيري از مشايخ عامه مصون بماند. در مباحث غيرفقهي نيز نقل روايات عامه يا در تأييد روايات و عقايد شيعه بوده يا در موضوعات كم اهميت بوده است. مشايخ عامه صدوق در انتقال رواياتي هم‌چون سهوالنبي، تحريف قرآن و سبعة احرف نيز نقشي نداشته‌اند.
چكيده لاتين :
Sheikh Sadūq is accused of his in-disciplined influence from Shiite masters, so that some mention his use of Sunni masters as the reason for entering incorrect narrations into Shiite hadith sources. Based on a descriptive-analytical method, this research intends to show how Sheikh Sadūq uses his masters’ views, explaining his criterion in the extent and areas of influencing from his masters. Finding show that Sheikh Sadūq was influenced by Shiite masters in rijāl, belief, interpretation, lexicography, comprehending hadith, hadith criticism, and history. However, he used to be disciplined in his influence and was critical to their views. He also refrained of accepting any narration from Sunni masters, quoting them in order to prove the legitimacy of Shiite thought, the confession of the virtues of Ahl al-Bayt (AS), and the unity between Shi'as and Sunnis, while reflecting his critical views. Sadūq’s enough knowledge of Sunni jurisprudence caused him not to issue fatwas affected by Sunni masters. In non-jurisprudential issues, his reference to Sunni narrations was either in confirmation of Shiite narrations and beliefs or only in less important issues. Moreover, his Sunni masters did not play a role in transmitting narrations such as Sahw al-Nabī (prophet’s errors), distorting the Qur’an, and the seven letters.
