شناسايي ويژگي‌هاي برنامه‌هاي كتابخوان الكترونيكي و ارزيابي برنامه‌هاي پركاربرد ايراني

هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر شناسايي ويژگي‌هاي برنامه‌هاي كتابخوان الكترونيكي از طريق مرور نظام‌ مند متون و ارزيابي چهار برنامۀ كتابخوان الكترونيكي پركاربرد ايراني (فيديبو، طاقچه، كتاب راه، و كتاب سبز) از نظرِ ويژگي‌هاي شناسايي‌شده است. روش: مطالعۀ حاضر از نظرِ هدف كاربردي، و مبتني بر چهارچوب مرور نظام‌ مند انجام شده است. براي جمع‌آوري متون پژوهشي مرتبط، در پايگاه‌ هاي اطلاعاتي داخلي و خارجي جست‌وجو و 247 اثر شناسايي شد. پس از بررسي اوليه (بررسي كليدواژه‌ ها، عنوان، و مرور چكيده‌ها)، در نهايت 46 اثر مرتبط استخراج شد و مورد بررسي قرار گرفت. در ادامه، به‌منظور تعيين ميزان برخورداري هريك از چهار برنامۀ كتابخوان الكترونيكي ايراني موردبررسي، از ويژگي ‌هاي استخراج‌شده با استفاده از اين سياهه و از طريق ابزار مشاهده، مطالعه ‌اي پيمايشي انجام شد. يافته‌ ها: از 46 اثر موردبررسي، در نهايت سياهه‌ اي از متداول‌ ترين ويژگي‌ هاي برنامه‌ هاي كتابخوان الكترونيكي، شامل 132 مؤلفه، تهيه و در قالب 16 معيار دسته‌ بندي شد. در بخش مطالعۀ پيمايشي، نتايج نشان داد از چهار برنامه كتابخوان الكترونيكي پركاربرد ايراني، دو برنامۀ »طاقچه « و »فيديبو « از نظرِ ارائۀ خدمات و برخورداري از ويژگي‌ هاي موردتوجه در ارزيابي برنامه‌ هاي كتابخوان الكترونيكي با اختلاف اندكي از يكديگر در وضعيت مطلوب‌ تري نسبت به ساير برنامه‌هاي كتا‌بخوان الكترونيكي ايراني قرار دارند و به نظر مي‌ ر سد درگير رقابتي تنگاتنگ در بازار مشتريان هستند. همچنين، يافته‌ها نشان داد با اينكه »كتاب سبز « جزء برنامه‌ هاي كتابخوان پركاربرد ايراني است، اما كمتر از نيمي (24/49 درصد) از ويژگي ‌ها را داشته و در شرايط مناسبي قرار ندارد. اصالت/ارزش: در اين پژوهش، مرور نظام‌ مند متون به شناسايي ويژگي‌هاي جامع براي برنامه‌هاي كتابخوان الكترونيكي منجر شده است. همچنين، ارزيابي و مقايسۀ برنامه‌هاي كتابخوان ايراني به طراحان و توليدكنندگان آن‌ها كمك مي ‌كند به ايرادها و كاستي ‌هاي محصول خود پي ببرند و براي رسيدن به وضعيت مطلوب و موردپسند كاربر تلاش بيشتري كنند.