بررسي ديدگاه فلسفه اخلاقي عضدالدين ايجي

مشهور ديدگاه اخلاقي ايجي را مانند ديگر اشاعره در زمره نظريه امر الهي مي‌دانند؛ اما وي، حسن و قبح اخلاقي را منحصر در حسن و قبح به معناي استحقاق مدح و ذم شارع نمي‌داند و به معناي نقص و كمال و مصلحت و مفسده داشتن نيز مي‌پذيرد، بنابراين، مي‌توان وي را بر اساس معناي حسن و قبح شرعي، غيرواقع‌گرا و بر اساس معناي حسن و قبح عقلي، واقع‌گرا معرفي كرد. او ارتباط منطقي ميان معاني حسن و قبح اخلاقي قائل نيست، اما برهان‌پذيري را در حسن و قبح عقلي مي‌پذيرد. به نظر مي‌رسد وي راه شناخت معاني گوناگونِ حسن و قبح اخلاقي را بيان نكرده است و دليل او بر ارتباط منطقي نبودن ميان معاني يادشده، مخدوش به نظر مي‌رسد زيرا او اجبار الهي را دليل اين عدم ارتباط مي‌داند درحالي‌كه مي‌توان با ابتناي اراده تشريعي خدا بر اراده تكويني وي، ارتباط منطقي را تبيين كرد.