داروهاي بالقوه نامناسب بر اساس معيار STOPP و كيفيت زندگي سالمندان شهر قم، سال 1397

اهداف: سالمندي با افزايش بروز بيماري‌هاي مزمن، درمان چند‌دارويي و در‌نتيجه افزايش خطر عوارض دارويي و تغييرات كيفيت زندگي همراه است. با افزايش نسبت سالمندان جهان، كيفيت و ايمني تجويز داروها يك نگراني بهداشتي و جهاني است. اين مطالعه با هدف تعيين شيوع تجويز داروهاي بالقوه نامناسب بر اساس معيار STOPP با كيفيت زندگي سالمندان شهر قم و عوامل مرتبط، سال 1397 انجام شد. مواد و روش ها: در اين مطالعه مقطعي و توصيفي تحليلي، 783 سالمند بستري در بخش‌هاي داخلي و جراحي بيمارستان‌هاي منتخب وابسته به دانشگاه علوم پزشكي قم با روش نمونه‌گيري آسان و در دسترس در سال 1397 شركت كردند. ابزارهاي مورد استفاده شامل پرسش‌نامه اطلاعات جمعيت‌شناختي و درماني، شاخص كموربيتي چالسون، ابزار غربالگري تجويز دارويي افراد سالمند (STOPP) نسخه دو و پرسش‌نامه كيفيت زندگي مرتبط با سلامت سالمندان در پانزده حيطه (HRQOL 15D) بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss ويرايش 20 با استفاده از آمار توصيفي و آزمون آناليز رگرسيون لجستيك تجزيه و تحليل شد. يافته ها: ميانگين ±انحراف معيار تعداد داروهاي مصرفي سالمندان 3/16 ±7/21 بود. 79/57 درصد افراد روزانه پنج دارو يا بيشتر استفاده مي‌كردند. نمره شاخص كموربيتي چالسون 29/9 درصد سالمندان چهار بود. نتايج نشان داد شيوع داروهاي بالقوه نامناسب 46/10 درصد و شايع‌ترين طبقه داروهاي بالقوه نامناسب، داروهاي فزاينده خطر سقوط (13/79)، تجويز تكراري از يك كلاس دارويي (12/39) و سپس داروهاي سيستم عصبي مركزي و سايكوتروپيك (5/36) بود. ميانگين ±انحراف‌معيار نمره كيفيت زندگي مرتبط با سلامت سالمندان 0/12 ±0/85 بود. آزمون رگرسيون لجستيك نشان داد كيفيت زندگي مرتبط با سلامت (0/307 0/030 95%CI: و 0/096 OR:)، چنددارويي (14/9664/780 95%CI: و 8/46 OR:) و شاخص موربيديتي چالسون (3/17 1/23 95%CI: و 2/079 OR:) با استفاده از داروهاي بالقوه نامناسب توسط سالمندان ارتباط داشت (0/001 P). نتيجه گيري: مصرف داروهاي بالقوه نامناسب بين سالمندان يك مشكل بهداشتي شايع است كه با كيفيت زندگي مرتبط با سلامت، چند‌دارويي، شاخص كموربيتي چالسون ارتباط دارد. پرستاران بايستي به صورت پويا، رژيم دارويي سالمندان را از نظر شناسايي داروهاي بالقوه نامناسب ارزيابي كنند.